Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Apelacyjnego w sprawie o rozwód z dnia 2022-02-09.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.510.54.2020
Data sprawy:
2022-02-09
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Apelacyjnego w sprawie o rozwód.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając wyrok Sądu Apelacyjnego w Rz. z 2 czerwca 2020 r. w sprawie z powództwa W. K. przeciwko A. K. o rozwód w części, tj. co do punktu II i III, i wniósł: - o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie II i III; oraz - o przekazanie sprawy w zaskarżonej części do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Rz.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 i pkt 1 USN zaskarżonemu postanowieniu Rzecznik zarzucił: 1) rażące naruszenie prawa, tj. art. 374 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez jego niezastosowanie, wyrażające się w rozpoznaniu sprawy przez Sąd Apelacyjny w Rz. 2 czerwca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym, pomimo znajdującego się w aktach sprawy wniosku o rozpoznanie apelacji na rozprawie (w apelacji pozwanej z 4 grudnia 2019, karta 128), a tym samym pozbawienie pozwanej możności działania w sprawie; ewentualnie 2) rażące naruszenie prawa, tj. art. 15zzs1 pkt 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (art. 15zzs1 wprowadzony do tej ustawy ustawą z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2), obowiązującego w dacie 2 czerwca 2020 r., poprzez jego niezastosowanie i przeprowadzenie tego dnia posiedzenia niejawnego, pomimo niezawiadomienia stron o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne i wskutek tego pozbawienie stron możliwości złożenia sprzeciwu od zarządzenia przewodniczącego o przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego; przez co doszło do 3) naruszenia zasad lub wolności i prawa człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, tj. zasady demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, zawartej w art. 2 Konstytucji oraz prawa do sądu, zawartego w art. 45 Konstytucji.

 


Data odpowiedzi:
2022-11-23
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (wyrok z 23 listopada 2022 r., sygn. akt. I NSNc 263/22).
Sąd Najwyższy uchylił punkt II i III wyroku, zniósł postępowanie w sprawie w pozostałym zakresie i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Rz. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania ze skargi nadzwyczajnej. Sąd Najwyższy uznał, że zaskarżony wyrok wydany został w warunkach nieważności postępowania, pozostając w sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Z tej przyczyny konieczne stało się uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rz. w zaskarżonej części, zniesienie postępowania w zakresie objętym nieważnością i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w oparciu o art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z 398 § 1 k.p.c. w zw. z art. 95 pkt 1 ustawy o Sądzie Najwyższym. Sąd Najwyższy zaznaczył, że wobec jasnej redakcji art. 374 zdanie drugie k.p.c. nie zachodzą najmniejsze wątpliwości, iż Sąd Apelacyjny w Rz. rozpoznając apelację na posiedzeniu niejawnym, mimo zgłoszenia przez pozwaną skutecznego wniosku o rozpoznanie tego środka zaskarżenia na rozprawie, dopuścił się rażącego naruszenia procedury cywilnej, a w konsekwencji także prawa pozwanej do obrony swoich praw. Z tego względu orzeczenie zaskarżone skargą nadzwyczajną nie mogło ostać się w obrocie prawnym.