Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia w sprawie sytuacji epidemicznej wśród osób w kryzysie bezdomności.

Podczas ostatniego posiedzenia Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy Rzeczniku Praw Obywatelskich zasygnalizowany został problem dotyczący wykonywania testów diagnostycznych w kierunku wirusa SARS-CoV-2 u osób w kryzysie bezdomności oraz kierowania bezdomnych, u których potwierdzono zakażenie tym wirusem, do miejsc odosobnienia, w celu zapobieżenia zakażeniu się przez inne osoby. Przedstawiciele organizacji społecznych zajmujących się udzielaniem pomocy osobom w kryzysie bezdomności wskazują, że osoby te mają trudności w uzyskaniu od lekarza skierowania na wykonanie testu diagnostycznego RT-PCR, gdyż w większości nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego. Powoduje to, że w praktyce - co do zasady - w przychodniach odmawia się tym osobom udzielenia porady lekarskiej i wystawienia zlecenia na bezpłatne wykonanie wspomnianego testu. Z tego też względu, organizacje społeczne wykonują u osób bezdomnych podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 szybkie testy antygenowe. Nawet jednak w przypadku, gdy wynik tych testów jest pozytywny, informacja o zakażeniu danej osoby nie trafia do systemu teleinformatycznego Ewidencja Wjazdów do Polski. W konsekwencji, osoba taka nie jest oficjalnie objęta obowiązkiem izolacji.

Z uwagi na to, że osoby w kryzysie bezdomności przebywają w schroniskach lub noclegowniach, gdzie gromadzi się większa liczba osób, istotną kwestią - z punktu widzenia bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego - jest podejmowanie stosownych działań prewencyjnych, aby nie doprowadzić do sytuacji, gdy wśród pensjonariuszy tych obiektów pojawią się osoby zakażone wirusem SARS-CoV-2. Dlatego też osoby bezdomne, u których potwierdzono zakażenie ww. wirusem, powinny trafiać do izolatoriów.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, pomocne w rozwiązaniu zasygnalizowanego problemu mogłoby być wykonywanie przez osoby w kryzysie bezdomności bezpłatnych testów antygenowych w niektórych aptekach oraz punktach wymazowych i laboratoriach diagnostycznych, których wyniki są rejestrowane w bazie danych Ministerstwa Zdrowia gromadzącej informacje o osobach zakażonych wirusem SARS-CoV-2. Liczba miejsc, w których wykonywane są wspomniane testy, wydaje się być jednak niewystarczająca (według danych NFZ na dzień 8 lutego 2022 r. liczba takich miejsc w Polsce wynosi 443), aby zapewnić wszystkim bezdomnych możliwość dostępu do tego rodzaju testów, bez konieczności dowożenia ich do punktów testowania.

Niespójność rozwiązań prawnych funkcjonujących w obszarze diagnozowania zakażeń wirusem SARS-CoV-2 oraz kierowania osób zakażonych do miejsc odosobnienia, a także specyficzna sytuacja osób w kryzysie bezdomności, wymagają zdaniem Rzecznika wypracowania modelu postępowania, dzięki któremu, w przypadku potwierdzenia zakażenia wirusem SARS-CoV-2, osoby te będą mogły niezwłocznie otrzymać skierowanie do izolatorium i mieć zapewniony transport do tego miejsca odosobnienia.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 17 marca 2022 r. zapewnił, że zgodnie z art. 38 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi finansowanie kosztów świadczeń opieki zdrowotnej odnosi się do wszystkich osób z podejrzeniem zakażenia lub zakażeniem COVID-19, w celu zapewnienia im właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia, bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. Do Ministerstwa Zdrowia nie docierają też informacje dot. braku testów antygenowych dla schronisk czy noclegowni ani informacje, aby osobom w kryzysie bezdomności były wykonywane testy, których wyniki nie są wprowadzane do EWP. Sekretarz Stanu zauważył ponadto, że sytuacja epidemiologiczna znacznie się poprawiła, a ilość zakażeń systematycznie spada. Jednocześnie osoby w kryzysie bezdomności mogą również skorzystać ze szczepień ochronnych przeciwko COVID-19, które znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania lub ciężkiego przechorowania.