Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku procedury naboru do Prokuratorii Generalnej z dnia 2022-02-16.

Adresat:
Prezes Rady Ministrów
Sygnatura:
III.603.2.2021
Data sprawy:
2022-02-16
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie braku procedury naboru do Prokuratorii Generalnej.

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek o zbadanie procesu rekrutacji do Urzędu Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie odnoszącym się do rekrutacji na stanowisko radcy. W ocenie wnioskodawcy praktyka Urzędu Prokuratorii Generalnej RP narusza konstytucyjne prawo obywateli równego dostępu do służby publicznej oraz może potencjalnie stanowić dowód na naruszenie zasady równego traktowania.

Art. 54 ust. 1 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że nabór na stanowisko radcy jest otwarty i konkurencyjny, a wymogi w stosunku do osoby, która ma być radcą zostały określone w ust. 2-4. Ustawa ta nie reguluje natomiast procedury (sposobu przeprowadzenia naboru), tak jak to czyni w art. 41 przy obsadzaniu stanowisk Prezesa i wiceprezesów Prokuratorii Generalnej RP.

W ocenie Rzecznika przyjęty w ustawie o Prokuratorii Generalnej RP nabór na stanowisko radcy, nie przewidując procedury związanej z tym naborem, uniemożliwia kandydatom dokonanie kontroli, czy odbył się on zgodnie z prawem, co niejednokrotnie może przekreślać szansę uczestnika konkursu na powierzenie mu stanowiska, którego konkurs dotyczył. To zaś pozostaje w sprzeczności z art. 60 Konstytucji, gwarantującym obywatelom polskim korzystającym z pełni praw publicznych, prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach, a także z art. 7 wyrażając zasadę legalizmu, w świetle której organy władzy publicznej winny działać na podstawie i w granicach prawa.

Regulacja przyjęta w art. 54 ust. 1 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiąca wyłącznie o otwartym i konkurencyjnym naborze na stanowisko radcy, zdaniem RPO, nosi znamiona unormowania niepełnego. Unormowania niepełne to regulacje prawne, które z punktu widzenia zasad (oraz zobowiązań) ujętych w tekście Konstytucji cechuje zbyt wąski zakres zastosowania, bądź też, które z uwagi na przedmiot oraz cel regulacji, pomijają treści dla niej istotne. Badając zatem wskazany akt ustawodawczy można dojść do przekonania, że w jego przepisach brakuje unormowań, bez których, ze względu na naturę objętej aktem regulacji może on budzić wątpliwości natury konstytucyjnej. Zarzut niekonstytucyjności może bowiem dotyczyć zarówno tego, co ustawodawca w danym akcie unormował, jak i tego, co w akcie tym pominął, choć postępując zgodnie z Konstytucją powinien był unormować.

W opinii Rzecznika sposób przeprowadzania naboru na stanowisko radcy, w tym wymogi stawiane kandydatom, przebieg i skutki tego naboru powinny znaleźć miejsce w ustawie, o której mowa na wstępie. Dopiero wówczas można byłoby mówić o spójności w omawianym zakresie przepisów ustawy o Prokuratorii Generalnej RP z art. 60, art. 32 i art. 7 Konstytucji. Zapewnienie właściwego funkcjonowania tej instytucji publicznej wymaga w szczególności, aby osoby zatrudnione były rekrutowane w oparciu o kwalifikacje merytoryczne, w ramach przejrzystych procedur konkursowych, skonstruowanych w sposób eliminujący wszelką dyskryminację.

Mając powyższe na względzie, Rzecznik zwrócił się do Premiera z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia stosownych działań legislacyjnych mających na celu uzupełnienie regulacji zawartej w art. 54 ustawy o Prokuratorii Generalnej o niezbędne zapisy tworzące pełną i przejrzystą procedurę związaną z naborem na stanowisko radcy.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2022-06-06
Opis odpowiedzi:
Zastępczyni Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w piśmie z 6 czerwca 2022 r. wskazała, iż przepisy, zawarte w ustawie z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: ustawa o PGRP), nie wymagają wprowadzenia zmian. Co istotne, w systemie prawnym istnieją mechanizmy kontroli procedur naboru na stanowisko radcy Prokuratorii. Weryfikacja przestrzegania procedur oraz zapewnienia otwartości i konkurencyjności naboru może nastąpić choćby w ramach kontroli realizowanej przez instytucje publiczne. Ponadto, przepisy ustawy o PGRP w zakresie zatrudnienia na stanowisku radcy muszą być interpretowane w związku z przepisami Kodeksu pracy, przeciwdziałającymi dyskryminacji w zatrudnieniu (art. 183a i n. k.p.), które zakazują stosowania niedozwolonych kryteriów różnicujących, a co za tym idzie zakazują naruszania zasady dostępu do służby publicznej na jednakowych (równych) zasadach. Sami zainteresowani kandydaci, ubiegający się o zatrudnienie w Prokuratorii, mogą skorzystać z przewidzianych w Kodeksie pracy indywidualnych środków ochrony prawnej (w tym zwłaszcza sądowej), na zasadach ogólnych. Ponadto, mogą oni skorzystać z trybu dostępu do informacji publicznej, tak jak ma to miejsce w przypadku innych instytucji publicznych. W opinii Kancelarii obowiązujące obecnie rozwiązania tworzą spójny i kompletny system, zapewniający realizację i ochronę konstytucyjnych praw jednostek zainteresowanych podjęciem pracy na stanowisku radcy Prokuratorii. Nie można więc w tym zakresie stwierdzić wystąpienia niekonstytucyjnego pominięcia legislacyjnego.