Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga kasacyjna od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie dotyczącej umorzenia zadłużenia z tytułu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego z dnia 2022-04-13.

Adresat:
Naczelny Sąd Administracyjny
Sygnatura:
III.7064.240.2020
Data sprawy:
2022-04-13
Rodzaj sprawy:
skarga kasacyjna do NSA (NSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga kasacyjna od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie dotyczącej umorzenia zadłużenia z tytułu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 25 stycznia 2022 r. wydanego w sprawie ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 26 listopada 2020 r. o utrzymaniu w mocy postanowienia wydanego z upoważnienia Prezydenta Miasta przez głównego specjalistę w Wydziale Sportu i Spraw Społecznych dla W. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania z wniosku M. W. w sprawie umorzenia zadłużenia z tytułu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego.

Zaskarżonemu wyrokowi Rzecznik zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: a) art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 61a § 1 k.p.a. poprzez oddalenie skargi i dokonanie błędnej wykładni art. 61a § 1 k.p.a. polegającej na: przyjęciu, że w sytuacji dochodzenia, w trybie określonym w art. 16 ust. 7 ustawy o świadczeniach rodzinnych (dalej u.o.ś.r.) zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego w okresie pobierania dodatku pielęgnacyjnego dopuszczalne jest zastosowanie art. 61a § 1 k.p.a., z uwagi na brak podstaw prawnych do wszczęcia postępowania o umorzenie nienależnego zasiłku pielęgnacyjnego oraz uznaniu, iż ze względu na okoliczność dokonywania przez ZUS potrąceń ze świadczenia emerytalnego, od których służy odwołanie do sądu powszechnego, określony w art. 16 ust. 7 - 8 u.o.ś.r. mechanizm zwrotu nadpłaconego zasiłku pielęgnacyjnego przesądza o braku możliwości rozpoznania przez organ administracji wniosku o zastosowanie ulgi w spłacie, a także uznaniu, że niewydanie przez organ administracji decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia uniemożliwia organowi administracji wszczęcie postępowania o umorzenie kwoty nienależnego zasiłku pielęgnacyjnego pobranego w zbiegu z dodatkiem pielęgnacyjnym. b) art. 151 p.p.s.a. w zw. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 61a § 1w zw. z art. 7 i art. 77 § 1 w zw. z art. 80 K.p.a. poprzez oddalenie skargi pomimo niewyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przyjmując wadliwie, iż samo zastosowanie w sprawie mechanizmu zwrotu nadpłaconego zasiłku pielęgnacyjnego w oparciu o art. 16 ust. 7 - 8 u.o.ś.r. pozbawia organ administracji kompetencji do wszczęcia postępowania w sprawie umorzenie nienależnego zasiłku pielęgnacyjnego na podstawie art. 30 ust. 9 u.o.ś.r., co w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, w której M.W. została pozbawiona prawa do sądu tj. rozpoznania jej sprawy i merytorycznej oceny złożonego wniosku.

Rzecznik wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 25 stycznia 2022 r.; o uchylenie w całości postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 26 listopada 2020 r., oraz o uchylenie w całości postanowienia wydanego z upoważnienia Prezydenta Miasta przez głównego specjalistę w Wydziale Sportu i Spraw Społecznych dla W. z dnia 10 sierpnia 2020 r.

 


Data odpowiedzi:
2023-05-25
Opis odpowiedzi:
Skarga kasacyjna uwzględniona (wyrok z 25 maja 2023 r., sygn. akt I OSK 1307/22).
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok, zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Prezydenta Miasta z 10 sierpnia 2020 r. NSA za błędne uznał stanowisko tak organów administracji, jak i Sądu I instancji, co do braku możliwości zastosowania w niniejszej sprawie art. 30 ust. 9 u.ś.r. i związanej z tym konieczności odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie umorzenia przedmiotowych należności na podstawie art. 61a § 1 k.p.a., uznając tym samym za zasadne zarzuty skargi kasacyjnej. Mając na względzie, że istota sprawy została dostatecznie wyjaśniona zachodziły podstawy do zastosowania przez Naczelny Sąd Administracyjny art. 188 P.p.s.a. i rozpoznania skargi. Z wyłożonych powodów skarga ta zasługiwała na uwzględnienie, co skutkowało uchyleniem na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a P.p.s.a. zarówno zaskarżonego postanowienia, jak i poprzedzającego postanowienia organu pierwszej instancji.