Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP oraz Ministra Edukacji i Nauki w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe z dnia 2022-04-20.
Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP oraz Ministra Edukacji i Nauki w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe.
Kwestia dowozu dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami do przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych pozostaje w zakresie zainteresowania Rzecznika Praw Obywatelskich od wielu lat. W związku z licznymi skargami Rzecznikowi znane jest całe spektrum trudności, z jakimi mierzyli się rodzice (opiekunowie) dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami w związku z egzekwowaniem od gmin spełnienia obowiązku zapewnienia bezpłatnej opieki i transportu do szkół i placówek dla tej grupy dzieci i młodzieży, zarówno pod rządami ustawy o systemie oświaty , jak i ustawy - Prawo oświatowe.
Projektowana ustawa zakłada uproszczenie dotychczasowe algorytmu obliczania kosztów przejazdów. Stawkę za kilometr ma określać rada gminy, a nie może być ona niższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy o transporcie drogowym.
Rozważając, czy projektowane przepisy będą dla rodziców (opiekunów) korzystne, należy zauważyć, że z oceny skutków regulacji wynika, że dla większości rodziców - biorąc pod uwagę rosnące ceny paliw - zmiana powinna okazać się korzystna, z wyłączeniem użytkowników aut o bardzo wysokim zużyciu paliwa. Dlatego, mając na względzie korzyść ekonomiczną rodziców, zmianę tę należy ocenić pozytywnie. Odpowiada ona postulatom RPO, aby kwota refundacji odpowiadała rzeczywistym ich kosztom. Niemniej proponowana regulacja nie wskazuje, jak często rada gminy powinna podejmować, a następnie zmieniać uchwałę, która określa stawkę zwrotu. Biorąc pod uwagę przyjęcie w projekcie, że stawka z rozporządzenia jest minimalną wartością stawek ustalanych przez gminy, zmiana będzie niewątpliwie korzystna. Nie da się jednak przewidzieć, jak ceny paliw będą się kształtować w przyszłości. Nie można też wykluczyć, że zmienią się przepisy rozporządzenia i wskazana tam kwota również zostanie zmodyfikowana. Wskazane byłoby zatem zobowiązanie w ustawie rady gminy do przeglądu i modyfikacji uchwały, która będzie uwzględniać ewentualne nowe wartości z rozporządzenia.
Należy też rozważyć, czy przepisy rozporządzenia - ostatni raz zmieniane w 2007 r. - odpowiadają celowi, jaki mają spełniać przepisy u.p.o., dotyczące zapewnienia przez gminy bezpłatnego transportu do placówek oświatowych dla dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami. Jeżeli dowóz rzeczywiście miałby być bezpłatny, to algorytm, a w konsekwencji zapisy umowy między gminą a rodzicem powinny uwzględniać nie tylko koszty paliwa, ale również inne koszty, np. amortyzacji pojazdu czy dostosowania wyposażenia do szczególnych potrzeb przewożonego dziecka. W ocenie RPO rodzice powinni być uprawnieni do zwrotu także tych kosztów.
W skargach do Biura RPO wskazywano również na problem weryfikacji przedstawianej informacji o długości trasy z domu do szkoły. Weryfikacja nie jest oparta na wyraźnych kryteriach, a brak regulacji czyni niemożliwym dochodzenie różnicy w rzeczywiście poniesionych kosztach na przejazdy a przedstawionymi przez gminę wyliczeniami. RPO rekomenduje zatem wprowadzenie jednolitego sposobu ustalania pokonywanych przez rodziców odległości.