Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Klimatu i Środowiska w sprawie konieczności wsparcia gospodarstw domowych, dotkniętych drastycznymi podwyżkami cen energii cieplnej.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi od obywateli, w których podnoszone są zastrzeżenia dotyczące braku należytej regulacji w zakresie objęcia ochroną mieszkańców budynków wielolokalowych i niektórych odbiorców wrażliwych przed drastycznymi podwyżkami cen energii cieplnej w przypadku, gdy ciepło na potrzeby gospodarstwa domowego jest dostarczane przez przedsiębiorstwa energetyczne eksploatujące kotłownie gazowe.

Na potrzebę wprowadzenia stosownych regulacji w powyższym zakresie zwrócono już uwagę w uchwale Senatu RP z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw w związku z sytuacją na rynku gazu. Niestety, na posiedzeniu w dniu 26 stycznia 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gaz, odrzucając poprawki Senatu, przewidujące objęcie ulgami ustawowymi przedsiębiorstwa energetyczne eksploatujące kotłownie gazowe dostarczające ciepło do gospodarstw domowych. W tym samym dniu ustawa została podpisana przez Prezydenta RP, a następnie opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Wprowadzona ustawa doprowadziła do zróżnicowania sytuacji mieszkańców budynków wielolokalowych w ten sposób, że ochrony przed podwyżkami cen energii cieplnej zostały pozbawione gospodarstwa domowe, do których ciepło jest dostarczane przez przedsiębiorstwa energetyczne eksploatujące kotłownie gazowe.

Z napływających do Rzecznika skarg wynika, że podwyżki opłat za lokale sięgają już wysokości, której mieszkańcy nie są w stanie udźwignąć bez uszczerbku dla zaspokojenia innych bieżących potrzeb (opłaty na rzecz podmiotów zewnętrznych za wodę, ogrzewanie, ciepłą wodę i za śmieci stanowią już 3/4 całości opłat). Skutków tak drastycznych podwyżek nie zniwelowała ustawa o dodatku osłonowym, a także inne rozwiązania wprowadzone w ramach tarczy antyinflacyjnej.

Na konieczność wprowadzenia nowelizacji ww. ustawy wskazano również w procedowanym aktualnie w Sejmie projekcie ustawy, który ma na celu poszerzenie katalogu podmiotów objętych dostawą gazu według cen ustalanych w taryfie zatwierdzanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o podmioty używające gaz do produkcji energii cieplnej dostarczanej do spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych i innych podmiotów zarządzających wielolokalowymi budynkami mieszkalnymi. Rzecznik podkreślił, iż potrzeba wprowadzenia powyższych zmian jest bardzo pilna, albowiem bez ich wprowadzenia podwyżki opłat w spółdzielniach mieszkaniowych, wspólnotach mieszkaniowych i innych podmiotach zarządzających wielolokalowymi budynkami mieszkalnymi już teraz osiągnęły poziom, którego mieszkańcy nie są w stanie udźwignąć.

Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o rozważenie potrzeby pilnego podjęcia działań legislacyjnych w omawianym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Klimatu i Środowiska w piśmie z 13 lipca 2022r. zaznaczyła, że istotnym mechanizmem służącym zapobieganiu skutkom podwyżek cen nośników energii w tym gazu, są m.in. rozwiązania wprowadzone ustawą o dodatku osłonowym. Ustawa ta wprowadziła całkowicie nowe narzędzie służące do walki ze wzrostami cen surowców energetycznych. Mając na uwadze konieczność ograniczenia negatywnych skutków wzrostu cen paliw, podjęto działania mające na celu zredukowanie wzrostu rachunków odbiorców ciepła poprzez obniżenie stawki podatku od towarów i usług w odniesieniu do dostaw energii cieplnej. Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania stawek obniżonych, stawkę podatku VAT na ciepło obniżono do 8%. Rozporządzenie wprowadzające to rozwiązanie weszło w życie z dniem 31 grudnia 2021 r., a obniżone stawki obowiązywały od 1 stycznia 2022 r. Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 13 stycznia 2022 r. wprowadziła wydłużenie okresu stosowania obniżonej stawki podatku VAT dla energii cieplnej do dnia 31 lipca 2022 r. Stawkę podatku VAT dla tego rodzaju energii ustanowiono na poziomie 5%. Rząd podjął również działania, w celu ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych przed skokowym wzrostem cen paliw stałych, poprzez opracowanie projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw. Wskazane rozwiązania pozwalają wspomóc najbardziej potrzebujące osoby i rodziny, które wzrost cen dotknął w największym stopniu oraz pozwalają ograniczyć negatywny wpływ wzrostu cen surowców energetycznych na rynkach światowych w odniesieniu do polskich obywateli. Niezależnie od powyższego, w Ministerstwie Klimatu i Środowiska analizowane są dalej idące rozwiązania, mające na celu łagodzenie skutków wzrastających kosztów zakupu ciepła dla obywateli.