Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego odrzucające skargę o wznowienie postępowania jako wniesioną po upływie ustawowego terminu i nieopartą na ustawowej podstawie z dnia 2022-05-18.

Adresat:
Sąd Apelacyjny
Sygnatura:
V.511.281.2020
Data sprawy:
2022-05-18
Rodzaj sprawy:
żądanie wszczęcia postepowania cywilnego (ŻPC)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego odrzucające skargę o wznowienie postępowania jako wniesioną po upływie ustawowego terminu i nieopartą na ustawowej podstawie.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w W. z dnia 10 marca 2022 r., odrzucające skargę o wznowienie postępowania jako wniesioną po upływie ustawowego terminu i nieopartą na ustawowej podstawie, podnosząc zarzuty naruszenia: 1. art. 4 ust. 3 akapit drugi (zasady lojalności) w zw. z art. 19 ust. 1 akapit drugi (zasady skutecznej ochrony sądowej) Traktatu o Unii Europejskiej, a także zasady równoważności prawa Unii Europejskiej oraz art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (dalej jako ,,Karta Praw Podstawowych"), jak też art. 9, art. 90 i art. 91 Konstytucji poprzez ich niezastosowanie w kontekście podstaw wznowieniowych określonych w art. 4011 k.p.c. i art. 401 pkt 2 k.p.c., 2. art. 410 § 1 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania z uwagi: a) na wniesienie jej po upływie terminu, podczas gdy ustawowy termin na wniesienie skargi przez Rzecznika Praw Obywatelskich został dochowany, zgodnie z art. 407 k.p.c.; b) na rzekome nieoparcie skargi o wznowienie na ustawowej podstawie, podczas gdy w sprawie takie podstawy istniały i zostały określone prawidłowo w przepisach 4011 k.p.c. oraz art. 401 pkt 2 k.p,c.; 3. art. 407 § 1 i 2 oraz art. 60 § 2 w zw. z art. 7 k.p.c. i w zw. z art. 14 pkt 4 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że termin na wniesienie skargi o wznowienie postępowania przez prokuratora (Rzecznika Praw Obywatelskich), który nie brał udziału w postępowaniu podlegającym wznowieniu rozpoczyna bieg z chwilą, w której strona, a nie prokurator (Rzecznik Praw Obywatelskich) dowiedziała się o podstawach wznowienia lub wydanym wyroku; 4. art. 4011 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, iż nie jest przesłanką uzasadniającą wznowienie postępowania powoływanie się na niezgodność prawomocnego orzeczenia z prawem wspólnotowym - w tym wynikającą z wykładni dokonanej przez TSUE; 5. art. 412 § 1 i § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i odmowę merytorycznego rozpoznania skargi o wznowienie postępowania w sprawie.

Podnosząc powyższe zarzuty, Rzecznik wniósł o: uchylenie skarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do merytorycznego rozpoznania. Ponadto, w przypadku powzięcia przez Sąd Apelacyjny poważnych wątpliwości odnośnie do wykładni przepisów regulujących uprawnienia procesowe prokuratora (Rzecznika Praw Obywatelskich), a także przepisu art. 4011 k.p.c. w kontekście podstawy prawnej wznowienia wywodzonej z niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem wspólnotowym - w tym z orzeczeniem TSUE, RPO wniósł o rozważenie przedstawienia Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 § l w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. następujących zagadnień prawnych: l, ,,Czy termin, o którym mowa w art. 407 § l i 2 k.p.c., w przypadku skargi wnoszonej przez prokuratora (Rzecznika Praw Obywatelskich), który nie brał udziału w postępowaniu podlegającym wznowieniu, rozpoczyna bieg z chwilą, kiedy prokurator (Rzecznik Praw Obywatelskich) dowiedział się o wydanym wyroku?" 2. ,,Czy podstawą wznowienia postępowania, o której mowa w art. 4011 k.p.c. może być orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydane w trybie pytania prejudycjalnego dotyczące takiego samego stosunku prawnego?".

 


Data odpowiedzi:
2022-08-24
Opis odpowiedzi:
Stanowisko nieuwzględnione (postanowienie z 24 sierpnia 2022 r., sygn. akt. VI Acz 241/22).
W ocenie SA zażalenie Rzecznika nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd wskazał, iż art. 399 § 1 k.p.c. stanowi, że strona może żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem, w wypadkach przewidzianych w art. 399 - 416 k.p.c. Zgodnie z art. 399 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem można oprzeć o podstawy enumeratywnie wskazane w art. 401-403 k.p.c. Z kolei zgodnie z przepisem art. 407 § 1 k.p.c, skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym. Sąd Apelacyjny przychylił się częściowo do argumentacji Rzecznika co do zachowania przez niego terminu do wniesienia skargi. W doktrynie prezentowane są bowiem dwa przeciwstawne stanowiska, co do początkowego dnia tego terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania przewidzianego dla prokuratora, a w konsekwencji również dla Rzecznika. Sąd wskazał jednak, że powoływane przez Rzecznika okoliczności, nie wyczerpują przesłanek do wznowienia postępowania, wobec czego Sąd Okręgowy prawidłowo odrzucił skargę o wznowienie. Mając powyższe na uwadze SA uznając, iż skarga nie opiera się na ustawowej podstawie wznowienia, oddalił zażalenie RPO na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c.