Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez umorzenie na mocy ustawy o amnestii postępowania karnego wobec podejrzanego o popełnienie czynu określonego w tym przepisie, mimo że brak było w jego działaniu znamion tego występku z dnia 2022-05-24.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.510.564.2019
Data sprawy:
2022-05-24
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez umorzenie na mocy ustawy o amnestii postępowania karnego wobec podejrzanego o popełnienie czynu określonego w tym przepisie, mimo że brak było w jego działaniu znamion tego występku.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację od prawomocnego postanowienia b. Sądu Powiatowego w Sz. z dnia 16 sierpnia 1969 r. Na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. zaskarżył powyższe orzeczenie na korzyść S. Dz. - w całości.

Powołując się na treść art. 523 § 1 k.p.k. orzeczeniu temu Rzecznik zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa materialnego, to jest art. 36 m.k.k., poprzez umorzenie na mocy ustawy o amnestii z dnia 21 lipca 1969 r. postępowania karnego, wobec S. Dz., podejrzanego o popełnienie czynu określonego w tym przepisie, mimo że brak było w jego działaniu znamion tego występku.

Wobec powyższego RPO wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie podejrzanego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

 


Data odpowiedzi:
2022-11-22
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (postanowienie z 22 listopada 2022 r., sygn. akt III KK 270/22).
Sąd Najwyższy orzekł, iż kasacja jest oczywiście zasadna, co umożliwiło jej rozpoznanie na posiedzeniu bez udziału stron na podstawie art. 535 § 5 k.p.k. Skarżący dostatecznie wykazał, że w świetle uzyskanego - w ramach odtworzenia akt - materiału dowodowego bezspornym jest, iż prowadzone przeciwko S. D. w latach 60. XX w. postępowanie karne było przejawem represji, z jakimi spotykali się wówczas ze strony ówczesnych władz członkowie Związku „Świadków Jehowy”. Zasadnie wskazał także ugruntowaną już linię orzeczniczą, w której Sąd Najwyższy zajmował stanowisko, że nie jest możliwe odnoszenie pojęcia „związku” w rozumieniu prawa karnego materialnego do wspólnoty o charakterze religijnym, wyznaniowym, tj. zbioru ludzi, których łączy nie więź organizacyjna, ale religijna. W konsekwencji wspólnota wyznaniowa „Świadkowie Jehowy”, jako oparta wyłącznie na więzach religijnych, nie może być w ogóle uznawana za „związek” w rozumieniu prawa karnego. Oczywistą rację ma skarżący, argumentując, że umorzenie postępowania przeciwko podejrzanemu na mocy amnestii było oparte na uznaniu, że S. D. swoim działaniem wyczerpał znamiona czynu z art. 36 m.k.k. Tymczasem czyn zarzucany mu stanowił w istocie realizację konstytucyjnego prawa do wykonywania praktyk religijnych, a tym samym nie wyczerpywał znamion tego przestępstwa.