Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa w sprawie blokowania kont i usuwania komentarzy na portalu społecznościowym Facebook z dnia 2022-07-20.
Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa w sprawie blokowania kont i usuwania komentarzy na portalu społecznościowym Facebook.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne skargi dotyczące blokowania lub usuwania profili w serwisach społecznościowych takich jak Facebook, a także ograniczenia możliwości publikowania treści przez użytkowników portali internetowych. Skarżący wskazują, że konta oraz wpisy są blokowane lub usuwane ze względu na ich przekonania bądź określone wypowiedzi.
Rzecznik, stojąc na straży praw i wolności człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz innych aktach normatywnych, z uwagą i troską analizuje wszelkie sygnały dotyczące problematyki zapewnienia przestrzegania wolności wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji w Internecie.
Już w 2018 r. w wystąpieniu skierowanym do Ministra Cyfryzacji RPO wskazał na potrzebę zapewnienia większej przejrzystości funkcjonowania portali społecznościowych. Dotychczasowa praktyka wskazywała bowiem, że filtrowanie napastliwych treści na serwisach społecznościowych jest nieskuteczne, a kryteria kasowania profili są niejasne. Można również zakładać, że jest to proces w większości zautomatyzowany. W ocenie Rzecznika tego typu działania mogą zostać uznane za ograniczenie, a nawet naruszenie konstytucyjnie chronionej wolności słowa (art. 54 Konstytucji) i wymagają podjęcia odpowiednich działań przez władze państwa. Pomimo kilkukrotnie ponawianej korespondencji, Rzecznik nie otrzymał żadnej odpowiedzi w tej sprawie.
Warto też zauważyć, że problematyka poszanowania praw użytkowników platform internetowych była przedmiotem analizy RPO w trakcie opiniowania projektu ustawy o ochronie wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych z dnia 28 września 2021 r. W tej częściowo krytycznej opinii, Rzecznik z jednej strony zwrócił uwagę na znaczenie swobodnego obiegu wiedzy, opinii i poglądów w demokratycznym państwie prawa i stworzenia adekwatnych mechanizmów gwarantujących poszanowanie tych wartości, z drugiej zaś podkreślił konieczność wprowadzenia rozwiązań umożliwiających usuwanie czy blokowania treści niezgodnych z prawem.
Konstytucyjnie gwarantowana wolność wypowiedzi podlega ograniczeniom na zasadach określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. W tym kontekście zasadne jest też odwołanie się do art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (dalej jako: EKPC). Przepis te stanowi o prawie do wolności wyrażania opinii, które obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Jednakże ustęp 2 art. 10 EKPC określa przesłanki, które mogą być powodem ograniczenia wolności słowa. Są to: bezpieczeństwo państwa, integralność terytorialna lub bezpieczeństwo publiczne, zapobieganie zakłóceniu porządku lub przestępstwu, ochrona zdrowia i moralności, ochrona dobrego imienia i praw innych osób oraz zapobieganie ujawnieniu informacji poufnych lub zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej. Każdorazowo ingerencja państwa musi być proporcjonalna i niezbędna.
Niezależnie od zalet swobodnego obiegu wiedzy, opinii i poglądów, konieczne jest znalezienie sposobu na powstrzymanie bądź przynajmniej znaczne zmniejszenie skali negatywnych zjawisk w Internecie takich jak dezinformacja, czy mowa nienawiści, przy jednoczesnym poszanowaniu proporcjonalności ingerencji w swobodę i wolność wypowiedzi. W opinii Rzecznika znaczną zmianę w tym zakresie może przynieść zakończenie procesu legislacyjnego i implementacja do porządku krajowego unijnego aktu o usługach cyfrowych.