Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie wzywania do stawienia się na kwalifikację wojskową osób z niepełnosprawnościami z dnia 2022-07-25.
Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie wzywania do stawienia się na kwalifikację wojskową osób z niepełnosprawnościami.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwracają się rodziny osób ze znaczną niepełnosprawnością (porażenie mózgowe, niechodzące) w sprawie konieczności osobistego stawienia się na kwalifikację wojskową. W ocenie zainteresowanych osoby z tak znaczną niepełnosprawnością nie powinny być skazywane na dodatkowe upokorzenia związane z koniecznością stawienia się do kwalifikacji wojskowej. Niektóre z takich osób samodzielnie się nie poruszają, cierpią i taki wyjazd jest dla nich, jak i ich opiekunów prawdziwym wyzwaniem.
Analizując powyższą kwestię Rzecznik zwrócił uwagę, że z punktu widzenia ochrony praw i wolności obywatelskich problem polega nie tyle w zwolnieniu z badania lekarskiego, które jest jedną z czynności prowadzonych w ramach kwalifikacji wojskowej, co na uniknięciu konieczności stawienia się osoby ze znaczną niepełnosprawnością na kwalifikację wojskową.
W ramach kwalifikacji wojskowej wykonuje się szereg różnych czynności m.in. sprawdzenie tożsamości osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, wstępne przeznaczenie osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do poszczególnych form obowiązku obrony oraz przyjęcie wniosków o przeznaczenie do służby zastępczej, wprowadzenie danych do ewidencji lub aktualizacja ewidencji wojskowej i przetwarzanie danych gromadzonych w tej ewidencji oraz najważniejsze określenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby wojskowej osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej. Zwolnienie z badania lekarskiego, o którym mowa w art. 62 ust. 2 4 ustawy o obronie Ojczyzny dotyczy jednej z czynności prowadzonej w ramach kwalifikacji wojskowej. Naturalnie zwolnienie takie wywołuje konsekwencje dla pozostałych czynności kwalifikacji wojskowej np. w zakresie aktualizacji ewidencji wojskowej czy wydania tzw. książeczki wojskowej.
Dla realizacji czynności kwalifikacji wojskowej wystarczającym dokumentem będzie orzeczenie o niepełnosprawności, które powinno dotrzeć do wojskowego centrum rekrutacji, najpóźniej w momencie zakończenia, w danym roku, kwalifikacji wojskowej. W takich okolicznościach, tj. pod warunkiem skutecznego dostarczenia orzeczenia o niepełnosprawności, obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej mógłby podlegać odpowiedniemu wyłączeniu.
Z uwagi na powyższe Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o rozważenie możliwości zmiany ustawy o obronie Ojczyzny - w celu zapewnienia zgodności pomiędzy obowiązkiem szczególnej opieki Państwa wobec osób z niepełnosprawnością a obowiązkiem obrony Ojczyzny.