Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Infrastruktury w sprawie braku podstawy prawnej do wydawania zezwoleń dla nowych kierowców pojazdów ochotniczych straży pożarnych.

Na tle jednej ze spraw badanych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich ujawnił się problem, związany z wejściem w życie nowej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, polegający na tym, że urzędnicy starostw nie mogą wydawać zaświadczeń dla nowych kierowców pojazdów ochotniczych straży pożarnych, gdyż nie mają ku temu stosownej podstawy prawnej. Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych uchyliła bowiem przepisy ustawy o ochronie przeciwpożarowej, które stanowiły, jaki podmiot wydaje zaświadczenia potwierdzające, że dana osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej.

Jak wynika z informacji dostępnych publicznie, starostowie odmawiają wydania zezwolenia podnosząc, że nie wiadomo, kto jest obecnie podmiotem uprawnionym do wydania dla kierującego pojazdem ochotniczej straży pożarnej zaświadczenia potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej. Jedynie bowiem taki dokument uprawnionego organu stanowić może dla starosty podstawę do zwolnienia członka OSP od obowiązku przedłożenia do wniosku zaświadczenia o ukończeniu kursu dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi.

Z powyższego źródła wynika również, iż starostowie nie wydają zezwolenia, albowiem widzą w tej materii lukę prawną. Zdarza się także, iż niektórzy wójtowie wydają zaświadczenie i oczekują od starosty rozstrzygnięcia sprawy.

Zdaniem Rzecznika, wójt powinien mieć wyraźną postawę prawną do wydawania ww. zaświadczenia. Przemawia za tym zasada legalności i praworządności z art. 7 Konstytucji, z którego wynika między innymi obowiązek wskazania przez przepisy prawa powszechnie obowiązującego wyraźnej kompetencji do działania organom administracji publicznej i zakaz domniemywania takich kompetencji.

W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o odniesienie się do przedstawionego problemu i rozważenie możliwości przygotowania projektu stosownej nowelizacji.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury w piśmie z 11 sierpnia 2022 r. poinformował, że w resorcie dostrzeżono opisany przez Rzecznika problem i pismem z dnia 7 lipca 2022 r., które zostało przesłane w dniu 8 lipca 2022 r., przedstawił wszystkim Starostwom Powiatowym swoją interpretację przepisów, wskazując, że wymóg określony w art. 109 ust. 1b ustawy o kierujących pojazdami odnosi się do przepisu, który został uchylony i brak jest podstaw do uznania, że dyspozycja tego przepisu może być zrealizowana. Tym samym starosta nie może skutecznie żądać przedstawienia zaświadczenia wydanego przez podmiot, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej (OSP). Co do zasady, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydać zaświadczenie potwierdzające, że dana osoba ma być kierującym pojazdem OSP – na zasadzie potwierdzenia faktów lub stanu prawnego, wynikającego z danych posiadanych przez ten organ – na podstawie przepisów działu VII k.p.a. („wydawania zaświadczeń”) – na wniosek osoby zainteresowanej, o ile będzie posiadał stosowne informacje. Z całą pewnością istnieje nieścisłość w przepisach ww. aktów prawa powszechnie obowiązującego, którą należy wyeliminować poprzez zmianę przepisów ustawy o kierujących pojazdami. Sekretarz Stanu zapewnił, że Ministerstwo Infrastruktury podjęło działania zmierzające do nowelizacji wskazanego art. 109 ust. 1b ustawy o kierujących pojazdami.