Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie blokowania stron internetowych.

Na przestrzeni ostatnich miesięcy wpłynęło do Rzecznika Praw Obywatelskich wiele wniosków obywateli, w których zgłaszane są problemy dotyczące blokowania stron internetowych. Strony internetowe blokowane mogą być w oparciu o przepisy: 1) ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (dalej jako: "ustawa o ABW"); 2) ustawy o grach hazardowych (dalej jako: "ustawa o grach hazardowych").

Nie kwestionując potrzeby zachowania i utrzymywania narzędzi, które będą zapewniały respektowanie prawa, ochronę osobom, których prawa mogą być naruszane, a także bezpieczeństwo, Rzecznik zaznaczył, że działania mające na celu blokowanie stron internetowych winny być ściśle określone oraz podlegać skutecznej kontroli przed ewentualnymi nadużyciami. Istotnym, w ocenie RPO, problemem jest także okoliczność polegająca na braku informacji oraz uzasadnienia ze strony służb blokujących konkretną stronę dla podmiotów zajmujących się prowadzeniem takich stron. Ponadto, należy wskazać, że osoby (podmioty), których strony zostały zablokowane mają ograniczone narzędzia proceduralne, dające im możliwość weryfikacji zasadności wprowadzonej blokady.

Brakuje zatem, w opinii Rzecznika, narzędzi prawnych, choćby następczych (jak w przypadku poruszanych w innych wystąpieniach RPO wątków dotyczących inwigilacji), które przysługiwać mogłyby zainteresowanym podmiotom, których prawa są ograniczane.

Obywatele, którzy zwrócili się w przedmiotowej sprawie do Rzecznika, po uprzednim wystosowaniu pisma do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, poinformowani zostali, iż strony internetowe zostały zablokowane w trybie art. 180 ust. 1 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, zgodnie z którym przedsiębiorca telekomunikacyjny jest obowiązany do niezwłocznego blokowania połączeń telekomunikacyjnych lub przekazów informacji, na żądanie uprawnionych podmiotów, jeżeli połączenia te mogą zagrażać obronności, bezpieczeństwu państwa oraz bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu, albo do umożliwienia dokonania takiej blokady przez te podmioty.

Zaznaczyć należy, iż w niektórych sytuacjach, także zgłaszanych Rzecznikowi, prowadzenie strony internetowej jest jedynym źródłem utrzymania, zaś zablokowanie strony bez jakiejkolwiek informacji o przyczynie blokady, a także okresie, na który zostanie zablokowana, może naruszać prawa i wolności obywatelskie. Skala zgłoszonych Rzecznikowi wniosków dotyczących zablokowania stron internetowych wymaga generalnego podejścia do tego problemu.

Wobec powyższego, Rzecznik zwrócił się do Premiera z prośbą o przedstawienie wyjaśnień dotyczących zakresu środków polegających na blokowaniu stron internetowych, a także okresu, na jaki te blokady zostały zastosowane. W zakresie zaś, w jakim przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie przewidują trybu informowania o przedmiotowej blokadzie administratora strony, RPO zwrócił się także o rozważenie podjęcia w tym zakresie stosownych działań legislacyjnych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Pełnomocnik Rządu do Spraw Bezpieczeństwa Przestrzeni Informacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w piśmie z 13 kwietnia 2023 r. zwrócił uwagę, że od początku pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 r. Polska jest stałym celem wrogich operacji psychologiczno-informacyjnych. Co istotne, dezinformacja stanowi element rosyjskiej doktryny wojennej i jest stosowana przez aparat służb specjalnych jako broń hybrydowa przeciwko społeczeństwom i państwom Zachodu. W dobie nasilonej walki informacyjnej nowoczesne i kompetentne służby specjalne muszą posiadać narzędzia adekwatne do skali zagrożeń, tak by organy państwa były zdolne do neutralizacji zjawisk niebezpiecznych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa – także w przestrzeni informacyjnej. Na mocy obowiązujących przepisów prawa właściwe służby zostały wyposażone w uprawnienia umożliwiające im wykonywanie ustawowych zadań wskazanych w art. 5 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. W zakresie blokowania dostępu do treści niebezpiecznych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa stosowany jest art. 180 ustawy Prawo Telekomunikacyjne oraz art. 32 c ustawy o ABW i AW. Pełnomocnik zapewnił, że służby na bieżąco realizują swoje ustawowe zadania, zaś ich wszelkie działania prowadzone są wyłącznie na podstawie i w granicach obowiązujących przepisów prawa.