Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie niewystarczającej wysokości świadczeń adresowanych do najbardziej potrzebujących z dnia 2022-09-15.
Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie niewystarczającej wysokości świadczeń adresowanych do najbardziej potrzebujących.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski o interwencję w sprawie niewystarczającej wysokości świadczeń adresowanych do rodzin za dziećmi, osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów oraz osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej.
Wychodząc naprzeciw formułowanym Rzecznik zwrócił uwagę na okoliczność, iż w obecnych realiach społeczno-gospodarczych przy znacznym wzroście kosztów utrzymania i spadku wartości pieniądza, wysokość świadczeń kierowanych do osób i rodzin potrzebujących tj. świadczeń rodzinnych i opiekuńczych, świadczenia wychowawczego, świadczenia z funduszu alimentacyjnego, świadczeń z pomocy społecznej i zasiłku dla bezrobotnych, jest niewystarczająca.
W celu złagodzenia finansowych trudności, z jakimi mierzy się dziś wiele osób i rodzin, w opinii RPO, konieczne jest uwzględnienie aspektu rosnących cen i poziomu inflacji przy określaniu kryteriów dochodowych warunkujących prawo do niektórych ze wskazanych świadczeń oraz wysokości samych świadczeń.
W pierwszej kolejności Rzecznik wskazał na wysokość świadczeń dla opiekunów osób z niepełnosprawnością. Chodzi o trzy rodzaje świadczeń opiekuńczych: specjalny zasiłek opiekuńczy warunkowany spełnieniem kryterium dochodowego, świadczenie pielęgnacyjne oraz zasiłek dla opiekuna. Są one formą pomocy państwa dla osób rezygnujących z zatrudnienia dla opieki nad członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Utrzymywanie specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna na skrajnie niskim poziomie - 620 zł, przy wysokości świadczenia pielęgnacyjnego 2119 zł - z jednoczesnym zakazem wykonywania przez osoby pobierające świadczenia opiekuńcze jakiejkolwiek pracy, jest nieuzasadnione. Podobnie - świadczenie wychowawcze, którego celem jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb, a którego wysokość pozostaje na niezmienionym poziomie - 500 zł miesięcznie od wejścia w życie w ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
W świetle powyższego Rzecznik podkreślił, iż przyjęte mechanizmy, tryby i terminy weryfikacji zarówno kryteriów dochodowych, jak i wysokości szeroko rozumianych świadczeń socjalnych wymagają przeglądu i odpowiedniej modyfikacji, gdyż nie stanowią odpowiedzi na aktualne wyzwania w tym obszarze. Nie uwzględniają bowiem czynników mających realny wpływ na kondycję finansową osób i rodzin takich jak np. inflacja czy skokowy wzrost cen energii i ogrzewania. Powoduje to, że duża grupa osób w obliczu kryzysowej sytuacji pozostaje poza wsparciem, a udzielana pomoc finansowa - ze względu na spadek jej wartości - nie tylko nie spełnia swych zadań, ale nie zaspokaja elementarnych potrzeb pozwalających na zabezpieczenie godności człowieka.
Z tego względu, zdaniem RPO, pożądane byłyby pilne działania interwencyjne, a następczo systemowa modyfikacja mechanizmów waloryzacji i zmian wysokości świadczeń w szeroko rozumianym systemie pomocowym. Jest to bowiem jeden z obszarów, w którym działania powinny być prowadzone ze szczególną odpowiedzialnością ukierunkowaną na realizację praw osób wymagających osłony socjalnej.
Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie, a także rozważenie podjęcia działań zmierzających do skutecznego zabezpieczenia grup najsłabszych i najbardziej zagrożonych.