Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wykorzystywania monitoringu w jednostkach penitencjarnych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej z dnia 2022-10-20.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wykorzystywania monitoringu w jednostkach penitencjarnych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się Przewodniczący Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa z prośbą o interwencję w sprawie wykorzystywania monitoringu w zakładach karnych i aresztach śledczych w celu kontrolowania pracowników i funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Niniejszą kwestię RPO poruszył w wystąpieniu skierowanym do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej wskazując na wątpliwości w zakresie podstawy prawnej stosowania monitoringu w zakładach karnych - tj. art. 73a ustawy - Kodeks karny wykonawczy.
Z uzyskanej od Dyrektora Generalnego SW odpowiedzi wynika, że podejmowane działania zmierzają do niwelowania potencjalnych zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2. Ponadto, stosowanie na terenie jednostek penitencjarnych środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu, ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobistego osób osadzonych, humanitarnego wykonywania kary pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania, podniesienie poziomu bezpieczeństwa i porządku całej jednostki penitencjarnej (w tym funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej), ale również (co jest niezwykle istotne), może stanowić materiał dowodowy potwierdzający właściwe wykonywanie obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej w sytuacji wystąpienia na terenie zakładu karnego lub aresztu śledczego zdarzeń nadzwyczajnych.
Ponieważ uzyskana od Dyrektora Generalnego Służby Więziennej odpowiedź była dla Rzecznika niewystarczająca i nadal budziła zastrzeżenia, zwrócił się on do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o zbadanie przedstawionego zagadnienia. Z otrzymanej odpowiedzi wynika, że Prezes UODO podziela zgłaszane przez RPO wątpliwości wskazując jednocześnie, iż ustawa o Służbie Więziennej nie reguluje kwestii związanych z wykorzystywaniem w zakładach karnych monitoringu wobec osób zatrudnionych. Do funkcjonariuszy Służby Więziennej zastosowania nie będą miały także przepisy Kodeksu pracy.
Jeżeli względy bezpieczeństwa i porządku jednostki penitencjarnej rzeczywiście przemawiają za rejestracją obrazu na stanowisku monitorowego, to należy to uregulować w ustawie z zachowaniem rygorów konstytucyjnych. Podjęta przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej próba wywiedzenia takiego uprawnienia z treści przepisów k.k.w. jest nieuprawniona, gdyż adresatami norm prawnych wynikających z tychże przepisów są skazani (normy ogólne o charakterze indywidualnym) oraz administracja zakładu karnego (normy kompetencyjne). Innymi słowy, nie stanowią one podstawy prawnej dla monitorowania funkcjonariuszy Służby Więziennej pełniących służbę na stanowisku monitorowego.
Podobnie nieuprawnione jest wyprowadzenie takiej normy prawnej z zadań Służby Więziennej (art. 2 ust. 2 ustawy o Służby Więziennej). Sposób realizacji ustawowych zadań określony bowiem został szczegółowo w pragmatyce służbowej. Ustawodawca nie wypowiedział się jednak w kontekście ingerencji w prawo do prywatności funkcjonariuszy, co oznacza, że monitoring skierowany w stronę funkcjonariuszy Służby Więziennej nie znajduje podstaw w obowiązujących przepisach prawa.
W związku z powyższym, w przypadku uznania konieczności stosowania monitoringu wobec funkcjonariuszy, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o dokonanie niezbędnych zmian w ustawie o Służbie Więziennej.