Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie działalności tzw. kancelarii odszkodowawczych z dnia 2022-11-07.

Adresat:
Minister Sprawiedliwości
Sygnatura:
V.7108.126.2022
Data sprawy:
2022-11-07
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie działalności tzw. kancelarii odszkodowawczych.

W związku z napływem skarg na działalność tzw. kancelarii odszkodowawczych, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na niezwykle istotny społecznie i wciąż nierozwiązany problem systemowy dotyczący rynku usług świadczonych przez podmioty, które w imieniu poszkodowanych obywateli dochodzą roszczeń o odszkodowanie.

Od dawna jakość usług świadczonych przez tego rodzaju podmioty jest przedmiotem krytyki jako szkodliwych dla ich klientów. Dostrzeżono takie problemy jak: pobieranie przez te kancelarie zbyt wygórowanego wynagrodzenia, kwestię ważności umowy zawartej przez poszkodowanego z kancelarią w sytuacji, gdy jego stan uniemożliwiał mu świadome podjęcie takiej decyzji, a także ryzyko nieotrzymania środków przez klienta kancelarii odszkodowawczej bądź otrzymania ich z opóźnieniem, w sytuacji gdy wypłacone odszkodowanie trafi najpierw na konto firmy odszkodowawczej.

RPO podkreślił, że klienci przedmiotowych firm stanowią grupę osób wymagającą szczególnej troski i ochrony, bowiem są nimi niejednokrotnie osoby poszkodowane w wypadkach, często ponoszące ich zdrowotne konsekwencje w postaci uszczerbku na zdrowiu, niepełnosprawności, a które w związku z tym niezwłocznie potrzebują środków finansowych na leczenie, rehabilitację, zakup leków czy odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego. Tym samym, brak kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej działalności kancelarii odszkodowawczych w praktyce pozbawia odpowiedniej ochrony prawnej osoby korzystające z ich usług, tym bardziej, że interes ekonomiczny firm odszkodowawczych nie zawsze jest tożsamy z interesem ich klientów, a może być nawet z nim sprzeczny.

Pomimo podjęcia pewnych działań legislacyjnych w zakresie uregulowania rynku usług świadczonych przez podmioty dochodzące roszczeń o zapłatę z tytułu odszkodowania i zaawansowanego etapu tych prac, rozwiązania prawne w proponowanym kształcie nie zostały wprowadzone w życie. Tym samym, problem pozostaje wciąż aktualny i nierozwiązany.

W szczególnie trudnej sytuacji mogą znaleźć się klienci tych firm odszkodowawczych, wobec których prowadzone jest postępowanie restrukturyzacyjne czy upadłościowe. Obywatele zwracający się do Rzecznika wyrażają obawę, że konsekwencją takiej sytuacji może być brak wypłat kwot uzyskanych na rzecz klientów tych firm, co tym samym może ich pozbawić środków na rehabilitację, leczenie, pomimo wypłacenia odszkodowania przez ubezpieczyciela (na konto firmy odszkodowawczej), co dodatkowo czyni pilną kwestię uregulowania omawianej materii.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o informację, czy resort sprawiedliwości prowadzi prace nad projektem ustawy regulującym niniejszą problematykę, jeśli tak, to na jakim etapie są przedmiotowe prace i jaki zakres obejmują.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2022-11-18
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 18 listopada 2022 r. poinformował, że resort sprawiedliwości opracowuje projekt ustawy, który ma na celu uregulowanie usług świadczonych przez tzw. kancelarie odszkodowawcze. W dniu 17 października 2022 r. Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało projekt do Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w celu uzyskania wpisu w Wykazie Prac Legislacyjnych Rady Ministrów. Niezwłocznie po uzyskaniu tego wpisu Ministerstwo Sprawiedliwości skieruje projekt do uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych. Przedmiotowy projekt wprowadza m.in. rozwiązania mające zapobiegać przetrzymywaniu przez kancelarie odszkodowawcze pieniędzy należnych klientom. Projekt zawiera także rozwiązania ograniczające prowizyjne (procentowe) wynagrodzenie kancelarii odszkodowawczych, które obecnie bywa narzucane konsumentom, w wysokości niewspółmiernie wysokiej do nakładu pracy kancelarii.