Wystąpienie do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w sprawie potrzeby zagwarantowania ochrony prawnej przywracanych do służby policjantów z dnia 2022-11-21.
Wystąpienie do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w sprawie potrzeby zagwarantowania ochrony prawnej przywracanych do służby policjantów.
W trakcie badania w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich sprawy przywróconego do służby policjanta ujawnił się problem zgłoszenia jego gotowości do podjęcia służby. Przy reaktywowaniu stosunku służbowego zachodzi konieczność potwierdzenia dalszej woli kontynuowania służby (gotowości) przez przywróconego do służby funkcjonariusza. Zainteresowany ma taką możliwość w ciągu 7 dniu od uprawomocnienia wyroku. Uchybienie temu terminowi, nawet niezależne od policjanta, skutkuje jego zwolnieniem ze służby w trybie art. 41 ust. 3 ustawy o Policji, tj. jest tożsame ze zwolnieniem na żądanie.
Analiza treści art. 42 ust. 2 ustawy o Policji wskazuje, że termin 7-dniowy ma charakter prekluzyjny, co oznacza, że niedopuszczalne jest dokonanie czynności po upływie tego terminu. Istota problemu sprowadza się więc do treści normy prawnej wynikającej z ww .przepisu, określającej niepodlegający przywróceniu 7-dniowy termin zgłoszenia gotowości do służby. W praktyce mogą pojawić się bowiem obiektywne, niezależne od policjanta okoliczności, które wbrew jego woli doprowadzą do zwolnienia ze służby.
W opinii Rzecznika zasady współżycia i sprawiedliwości społecznej przemawiają za wzmocnieniem ochrony prawnej przywracanych do służby policjantów, a inspiracji w tym zakresie należy szukać w treści art. 48 § 1 Kodeksu pracy. Ani charakter stosunku służbowego, ani nawet interes służby nie powinny przesądzać o odmiennym traktowaniu w tym zakresie funkcjonariuszy Policji. RPO zauważył przy tym, że skuteczne wyrażenie woli w zakresie gotowości nie oznacza jeszcze podjęcia służby. Funkcjonariusz in spe powinien bowiem spełniać warunki określone w art. 25 ust. 1 ustawy o Policji (np. niekaralność, nieposzlakowana opinia, zdolność fizyczna i psychiczna do służby, rękojmia zachowania tajemnicy), a ich niespełnienie powoduje rozwiązanie stosunku służbowego na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy o Policji (ze względu na ważny interes służby). Interes służby pozostaje więc zabezpieczony. Niestety przepis art. 42 ust. 2 ustawy o Policji nie zabezpiecza w wystarczającym stopniu interesu jednostki. Zdarza się bowiem, że policjanci zostają pomówieni o popełnienie czynów zabronionych przez środowisko przestępcze. Postępowania karne w takich sprawach zwykle trwają wiele lat. Pragmatyka służbowa pozwala na zwolnienie funkcjonariusza ze służby, np. ze względu na upływ 12 miesięcy zawieszenia w czynnościach służbowych (art. 41 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji). W przypadku natomiast uniewinnienia i w konsekwencji przywrócenia do służby, na podstawie art. 42 ust. 7 pkt 2 ustawy o Policji, może okazać się, że okoliczności niezależne od policjanta spowodowały uchybienie 7-dniowemu terminowi zgłoszenia gotowości niezwłocznego podjęcia służby. Prekluzyjny charakter tego przepisu uniemożliwia zainteresowanemu funkcjonariuszowi przywrócenie terminu do dokonania tej czynności. Tymczasem w celu rozwiązania tego problemu należałoby w art. 42 ust. 1 ustawy o Policji kropkę zastąpić przecinkiem oraz dodać treść w następującym brzmieniu: "chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od policjanta."
W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy ustawodawczej, w celu wzmocnienia ochrony prawnej przywracanych do służby policjantów.