Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Okręgowego w sprawie o zniesienie współwłasności z dnia 2021-03-10.
Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Okręgowego w sprawie o zniesienie współwłasności.
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację od postanowienia Sądu Okręgowego w B.-B. z dnia 25 maja 2007 r. z wniosku K. K. przy uczestnictwie T. Z., J. Sz., M. Sz., A. Sz., A. S., B. Sz. i Skarbu Państwa - Starosty Ż. o zniesienie współwłasności.
W ocenie Rzecznika zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w B.-B. z dnia 27 maja 2007 r. zapadło wskutek rażącego naruszenia prawa procesowego. Podniesione naruszenie sprowadza się przede wszystkim do tego, że orzeczenie w przedmiocie zniesienia współwłasności zostało wydane z pominięciem aktualnych współwłaścicieli nieruchomości.
Uchybienia proceduralne doprowadziły, zdaniem RPO, do wydania przez Sąd Okręgowy prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy, które wobec poważnych wad prawnych nie może zostać wykonane. Nie tylko więc nabywcy nieobjęci orzeczeniem zostali pozbawieni przysługujących im praw majątkowych, ale przede wszystkim - wszyscy uczestnicy postępowania nie uzyskali rozstrzygnięcia o ich prawie własności, a wydane w sprawie orzeczenie, zamiast rozstrzygać spór o zakres prawa własności rzeczy pomiędzy jej współwłaścicielami, stało się źródłem zupełnie nowych konfliktów i sporów.
Poprzez wydanie orzeczenia działowego z pomięciem nabywców udziału we współwłasności doszło także do pozbawienia tych osób ich praw majątkowych, tj. należnej im części udziału we współwłasności. Taka sytuacja winna być kwalifikowana jako rażące naruszenie przepisów k.c.
W ocenie Rzecznika wskazane rażące uchybienia prawne doprowadziły do sytuacji prawnej, w ramach której w obrocie prawnym funkcjonuje prawomocne orzeczenie Sądu w przedmiocie zniesienia współwłasności nieruchomości, które wprowadza stan kwalifikowanej niepewności w stosunkach prawnorzeczowych. Z drugiej strony w obrocie prawnym funkcjonuje umowa sprzedaży udziału w nieruchomości, objętej wnioskiem na rzecz osób trzecich niebędących uczestnikami tegoż postępowania. Sytuacja ta doprowadziła do powstania „podwójnego” stanu prawnego nieruchomości ujawnionej w księdze wieczystej, który nie może zostać usunięty wobec wadliwości orzeczenia w przedmiocie zniesienia współwłasności. Taki stan prawny winien być kwalifikowany jako naruszenie zasad i praw określonych w Konstytucji.
Mając powyższe na względzie, RPO wniósł o uchylenie przez Sąd Najwyższy na podstawie art. 115 § 2 w zw. z art. 91 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym postanowienia Sądu Okręgowego w B.-B. z dnia 25 maja 2007 r. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi, albowiem naruszone w sprawie zasady i prawa, określone w Konstytucji, jednoznacznie przemawiają za wydaniem takiego rozstrzygnięcia, mimo upływu okresu pięciu lat od chwili uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy uchylił w całości zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w B.-B. SN zgodził się z Rzecznikiem, iż w sprawie doszło do rażącego naruszenia prawa procesowego polegającego na wydaniu orzeczenia w przedmiocie zniesienia współwłasności z pominięciem aktualnych współwłaścicieli nieruchomości. Tym samym zaskarżone orzeczenie w przedmiocie zniesienia współwłasności wydane z naruszeniem przepisów k.p.c. nie odzwierciedla rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości. W efekcie uchybień procesowych, do których doszło przy wydaniu zaskarżonego orzeczenia, powstał stan niepewności prawnej, który uniemożliwia zainteresowanym realizację uprawnień właścicielskich nabytych w toku postępowania o zniesienie współwłasności. Ujawnione w przedmiotowej sprawie uchybienia prawa procesowego mają charakter ewidentny, oczywisty, jasny i bezsporny. RPO udowodnił również naruszenie prawa materialnego w sprawie. Choć w sprawie doszło do wydania przez Sąd Okręgowy prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy, to jednak wobec poważnych wad prawnych nie może ono zostać wykonane.