Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o utrzymaniu w mocy decyzji o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z koniecznością sprawowania opieki nad córką z dnia 2022-12-06.

Adresat:
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sygnatura:
III.7064.243.2022
Data sprawy:
2022-12-06
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o utrzymaniu w mocy decyzji o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z koniecznością sprawowania opieki nad córką.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w przedmiotowym postępowaniu. Zaskarżonej decyzji zarzucił m.in. naruszenie prawa materialnego mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez: a) błędną wykładnię art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych (dalej u.o.ś.r.) polegającą na: pominięciu prawnie uzasadnionych celów wskazanej ustawy oraz norm konstytucyjnych wyrażonych w art. 32 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 69, art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz art. 27 ust. 1 i 28 ust. 1 i ust. 2 lit. c Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (dalej KPON), przyjęciu, że faktyczne sprawowanie przez Skarżącą opieki nad małoletnią córką legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji i niepodejmowanie z tego powodu przez Skarżącą zatrudnienia bądź innej pracy zarobkowej nie jest wystarczające do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na okoliczność, iż Skarżąca jest osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności uprawnioną do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, co w konsekwencji doprowadziło organ do błędnej konstatacji, iż niepodejmowanie przez Skarżącą zatrudnienia nie ma związku z opieką nad małoletnia córką, lecz jest wynikiem wystąpienia obiektywnych okoliczności uniemożliwiających Skarżącej zatrudnienie, bowiem jest niezdolna do jakiejkolwiek pracy, wadliwym uznaniu, iż dysponowanie przez Skarżącą orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i posiadanie uprawnienia do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy może stanowić kryterium uniemożliwiające Skarżącej podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia, co z kolei stanowi okoliczność przesądzającą o odmowie przyznania Skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wobec niespełnienia wynikającego z art. 17 ust. 1 u.o.ś.r. wymogu istnienia związku przyczynowego pomiędzy rezygnacją lub niepodejmowaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a podjęciem lub sprawowaniem opieki nad małoletnim dzieckiem z niepełnosprawnością, b) błędną wykładnię art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.o.ś.r polegającą na przyjęciu, że posiadanie przez Skarżącą prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy pozbawia Ją możliwości uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, podczas, gdy przy prawidłowym zastosowaniu dyrektyw interpretacyjnych, w tym wykładni prokonstytucyjnej wskazaną normę prawną należy rozumieć w ten sposób, że określone w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.o.ś.r. ograniczenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osoby mającej prawo do świadczenia rentowego wiąże się nie z samym prawem do renty, lecz z jego realizacją w postaci wypłaty świadczenia, a zawieszenie wypłaty renty powoduje, że likwidacji ulega negatywna przesłanka prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, o której mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.o.ś.r. 3.

Wskazując na powyższe, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. Rzecznik wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia 21 lutego 2022 r. oraz poprzedzającej ją decyzji wydanej z upoważnienia Wójta Gminy przez Dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. z dnia 29 grudnia 2021 r.

 


Data odpowiedzi:
2022-12-13
Opis odpowiedzi:
Stanowisko nieuwzględnione (wyrok z 13 grudnia 2022 r., sygn. akt IV SA/Wr 256/22).
Wojewódzki Sąd Administracyjny we W. po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia 21 lutego 2022 r. w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego oddalił skargę w całości. W ocenie WSA skarga okazała się nieuzasadniona. Zaskarżona decyzja, pomimo częściowo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. WSA nie stwierdził naruszenia przez organ przepisu art. 17 ust. 1 u.ś.r. dochodząc do przekonania, że SKO trafnie uznało, że w okolicznościach faktycznych kontrolowanej sprawy nie występuje związek przyczynowy między rezygnacją przez opiekuna z zatrudnienia (nie podejmowania przez niego pracy), a koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną córką. Sąd podkreślił, że decyzja o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego nie ma charakteru uznaniowego, lecz świadczenie to przysługuje tylko po spełnieniu określonych w przepisie przesłanek. Nie było więc możliwe przyznanie skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego wbrew przesłankom wynikającym z ustawy. Odnosząc się do powołanych w piśmie Rzecznika zarzutów naruszenia art. 2, art. 69, art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz art. 27 ust. 1 i art. 28 ust. 1 i ust. 2 lit. c Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, WSA stwierdził, iż niewątpliwie obowiązkiem państwa jest zapewnienie pomocy osobom niepełnosprawnym, lecz strona powinna zwrócić się o tę pomoc w ramach przyjętych w ustawodawstwie rozwiązań z zakresu pomocy społecznej. Strona nie może natomiast ze względu na swoją szeroko pojętą trudną sytuację życiową domagać się przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli nie spełnia przesłanek normatywnych do przyznania jej dochodzonego prawa.