Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu Do Spraw Cyberbezpieczeństwa w sprawie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości z dnia 2023-01-11.
Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu Do Spraw Cyberbezpieczeństwa w sprawie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości.
Rzecznik Praw Obywatelskich pozytywnie ocenił wprowadzenie rozwiązania polegającego na zastrzeżeniu nr PESEL w celu zapobiegania zjawisku kradzieży tożsamości. Z aprobatą przyjął zarówno kierunek, jak i cel przyjętych rozwiązań, czyli zapobieganie zaciągania na skradzione dane identyfikujące osobę zobowiązań w postaci kredytów i pożyczek, otwierania rachunków bankowych, zarejestrowania na jej dane działalności gospodarczej oraz sprzedaży nieruchomości. Rzecznik podkreślił jednak, że projektowane rozwiązania powinny zapewnić lepszą ochronę praw obywatelskich i wskazał na najważniejsze według niego kwestie.
Zdaniem Rzecznika przyjęcie rozwiązania w postaci "rejestru zastrzeżeń" stanowi poważne ryzyko naruszenia prawa do prywatności. W jego ocenie udostępnianie w publicznych zbiorach danych numeru PESEL może stanowić poważne zagrożenie dla jednostki związane z naruszeniem ochrony prywatności, w tym właśnie z możliwością kradzieży tożsamości. Ponadto, RPO zauważył, że korzystanie z uniwersalnych identyfikatorów umożliwia tworzenie profili osobowościowych, które mogą stanowić ingerencję w prywatność osób fizycznych. Zdaniem RPO, zasadna jest więc zmiana przepisów prawa w zakresie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a także zweryfikowanie dotychczasowych rozwiązań prawnych przewidujących dostęp do numeru PESEL w innych publicznych rejestrach.
Wątpliwości Rzecznika wzbudził także art. 23d ust. 3 projektu ustawy zmieniającego ustawę o ewidencji ludności, który przewiduje, że kurator albo opiekun działający w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej częściowo lub całkowicie może złożyć wniosek o zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia w jej imieniu wyłącznie osobiście w organie dowolnej gminy, po uprzednim udokumentowaniu uprawnienia do jej reprezentowania. RPO wskazał na potrzebę zapewnienia osobom ubezwłasnowolnionym i ich opiekunom, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do usługi systemu ePUAP. Wykluczenie możliwości skorzystania z profilu zaufanego dla tej grupy obywateli trudno uznać za uzasadnione i proporcjonalne w rozumieniu art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Dodatkowo, Rzecznik wskazał na wątpliwości w zakresie art. 23f ust. 1 pkt 2 projektu ustawy zmieniającego ustawę o ewidencji ludności, który przewiduje udostępnienie danych w zakresie daty i informacji o zastrzeżeniu podmiotom, o których mowa w art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności, po wykazaniu interesu prawnego. W ocenie Rzecznika, odesłanie art. 23f ust. 1 pkt 2 powinno być skierowane do art. 46 ust. 2 pkt 3 przewidującego wykazanie interesu faktycznego oraz konieczność uzyskania zgody osób, których dane dotyczą, a nie art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności, który wymaga wykazania interesu prawnego.
Rzecznik wyraził nadzieję, że jego uwagi zostaną uwzględnione w ramach prowadzonych konsultacji legislacyjnych.