Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku z dnia 2023-01-17.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
BPK.7000.30.2022
Data sprawy:
2023-01-17
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Biuro Pełnomocnika Terenowego w Katowicach
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w M. z dnia 9 grudnia 2020 r. w sprawie z wniosku S. M. o stwierdzenie nabycia spadku po A. Z. M i na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 u.s.n. zaskarżonemu postanowieniu zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego tj. art. 1020 ustawy - Kodeks cywilny (dalej jako k.c.) poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że spadek po A. Z. M. nabył w całości na podstawie ustawy jego wnuk F. M., podczas gdy F. M. powinien zostać wyłączony od dziedziczenia, ponieważ skutecznie odrzucił spadek na podstawie oświadczenia złożonego przed notariuszem przez jego przedstawiciela ustawowego, po uprzednim uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego, z zachowaniem terminu z art. 1015 § 1 k.c. oraz rażące naruszenie przepisów postępowania tj. art. 670 § 1 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) polegające na nienależytym wypełnieniu przez sąd obowiązku zbadania z urzędu, kto jest spadkobiercą, podczas gdy dokumenty znajdujące się w aktach sprawy wskazywały na celowość podjęcia przez sąd odpowiednich czynności zmierzających do wyjaśnienia, czy F. M. nie odrzucił spadku po swoim dziadku.

Ponadto na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 u.s.n. zaskarżonemu postanowieniu Rzecznik zarzucił naruszenie konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji z uwagi na pozbawienie małoletniego uczestnika postępowania prawa do odrzucenia spadku po zmarłym dziadku w sytuacji, gdy jego przedstawicielowi ustawowemu nie można zarzucić braku dbałości o jego interesy majątkowe, ponieważ działając w zaufaniu do prawa podjął wszelkie czynności prawem przewidziane prowadzące do odrzucenia przez małoletniego spadku po dziadku, tj. złożenie wniosku do sądu opiekuńczego o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, zgodnie z art. 101 § 3 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.) przed upływem terminu z art. 1015 § 1 k.c.; a następnie - po uzyskaniu zgody sądu, złożenie przed notariuszem oświadczenia o odrzuceniu spadku.

RPO zarzucił również naruszenie praw majątkowych oraz prawa dziedziczenia, chronionych w art. 64 ust. 1 Konstytucji, ponieważ stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym A. Z. M. przez jego wnuka F. M. prowadzi do niekorzystnych skutków w sferze jego praw majątkowych z uwagi na obciążenie jego majątku znacznymi długami spadkowymi po zmarłym, nawet przy ograniczeniu jego odpowiedzialności za długi spadkowe ze względu na dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza oraz z powodu nieuwzględnienia braku woli nabycia spadku przez małoletniego (naruszenie gwarancji prawa dziedziczenia w znaczeniu negatywnym).

Na podstawie art. 91 § 1 u.s.n. RPO wniósł więc o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego w M. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez SR.