Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt polegającej na odebraniu organizacjom społecznym uprawnienia do tzw. interwencyjnego odbioru zwierząt.

Rzecznik Praw Obywatelskich zainteresował się pracami nad nowelizacją ustawy o ochronie zwierząt (dalej: "u.o.z.") zmierzającą do zmiany art. 7 ust. 3 tej ustawy w kierunku całkowitego odebrania organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, uprawnienia do prowadzenia tzw. "interwencyjnego" czasowego odbioru zwierzęcia, które jest ofiarą znęcania się. Uprawnienie takie miałoby przysługiwać jedynie Inspekcji Weterynaryjnej, Policji i straży gminnej (miejskiej).

Rzecznik wskazał, że ingerencja taka może być uznana za uzasadnioną wypływającymi z art. 1 i art. 5 u.o.z. celami obowiązywania tejże ustawy - pod warunkiem, że jest ona prowadzona z zachowaniem zasady proporcjonalności i tylko w celu odwrócenia grożącego zwierzęciu niebezpieczeństwa. Kluczowe jest zatem odpowiednie zabezpieczenie ustawowe przed ryzykiem nadużywania przez organizacje społeczne omawianego prawa, mogącego prowadzić do nadmiernej i nieuzasadnionej ingerencji w ochronę prawa własności. Podkreślenia wymaga, iż obecne brzmienie art. 7 ust. 3 u.o.z. precyzyjnie wskazuje okoliczności, w których można dokonać "interwencyjnego" odbioru zwierzęcia, a także jego cel. Rzecznik zaznaczył, że podziela założenie, że nowelizacja obowiązującego stanu prawnego jest zasadna - nie musi ona jednak polegać na całkowitym odebraniu organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, uprawnienia do prowadzenia "interwencyjnego" odbioru zwierzęcia. Warto natomiast rozważyć wprowadzenie przepisów o charakterze gwarancyjnym, które uchroniłyby opiekunów zwierząt przed nadużywaniem uprawnień przysługujących takim organizacjom na mocy u.o.z.

W ocenie Rzecznika wskazane jest, aby z uprawnienia wskazanego w art. 7 ust. 3 u.o.z. korzystały tylko organizacje, które z jednej strony rzeczywiście zajmują się ochroną zwierząt, a z drugiej posiadają odpowiednie środki, by zapewnić opiekę odebranemu zwierzęciu do czasu podjęcia decyzji przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Rozważyć można chociażby wprowadzenie publicznego rejestru takich organizacji i wskazanie, iż tylko organizacja uwidoczniona w tymże rejestrze może prowadzić interwencyjny odbiór zwierzęcia w trybie określonym w art. 7 ust. 3 u.o.z.

RPO podniósł też kwestię przepadku zwierząt i sformułował postulat rozszerzenia możliwości orzeczenia przepadku zwierzęcia na przypadki, w których jego właścicielem nie jest sprawca, a osoba prawna, i wskazał, że już obecnie taka wykładnia jest dopuszczalna.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o uwzględnienie powyższych uwag w toku prowadzenia prac nad ewentualną nowelizacją u.o.z.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Ochrony Zwierząt, Praw Właścicieli oraz Rozwoju Polskiego Rolnictwa w piśmie z 24 stycznia 2023r. nie podzielił stanowiska Rzecznika w sprawie potrzeby nowelizacji art. 7 ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt (u.o.z.). Nie zgodził z poglądem, iż dopuszczalne jest orzeczenie przepadku zwierzęcia, które nie stanowi własności osoby skazanej. Przewodniczący wskazał, że art. 1 ust 2 u.o.z., stanowi, iż „W sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy”. Podkreślił, że sprawa warunków dopuszczalności orzekania przepadku zwierząt jest uregulowana w ustawie o ochronie zwierząt w art. 35 ust 3 u.o.z., a ponieważ „odpowiednie stosowanie przepisów” do zwierząt dotyczy wyłącznie kwestii nieuregulowanych w ustawie, argumentacja zawarta w piśmie RPO nie może się ostać. Przewodniczący zwrócił także uwagę na zagrożenie, jakie stanowi propagowanie stanowiska RPO dla rolników zatrudniających pracowników do opieki nad zwierzętami, właścicieli farm czy hodowli, a także grup producenckich, spółek zajmujących się chowem zwierząt, gdyż w sytuacji nieprawidłowego zachowania któregoś z pracowników orzekany byłby przepadek zwierząt stanowiących własność spółki, grupy producentów czy hodowców.