Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji i Nauki w sprawie ubóstwa menstruacyjnego.

Podczas spotkania Rzecznika Praw Obywatelskich z przedstawicielami i przedstawicielkami inicjatywy "Nasz Rzecznik" podniesiona została kwestia ubóstwa menstruacyjnego. Jak wskazują dostępne badania, większość nastolatek doświadcza negatywnych sytuacji związanych z miesiączką, które często wiążą się z rezygnacją z aktywności, w tym udziału w zajęciach lekcyjnych. Zmianę powyższego stanu rzeczy utrudnia fakt silnego społecznego tabuizowania menstruacji, uzasadniający pilną potrzebę normalizacji dyskursu publicznego na jej temat.

RPO podkreślił, że istotnym narzędziem do walki z ubóstwem menstruacyjnym może być edukacja seksualna adresowana do uczennic i uczniów, ukazująca nie tylko fizjologiczne przejawy płciowości w sposób rzetelny, ale zwracająca także uwagę na ich społeczny kontekst. Zmianę sytuacji ułatwić mogłoby zapewnienie darmowych środków higieny osobistej we wszystkich szkołach i placówkach edukacyjnych.

Rzecznik zaznaczył przy tym, że problematyka ubóstwa menstruacyjnego znalazła już wyraz m.in. w wystąpieniu RPO do Ministra Finansów w przedmiocie objęcia tą samą stawką podatku VAT (5%) wszystkich artykułów higienicznych stosowanych w czasie menstruacji. Jak wynika z przekazanej odpowiedzi, postulat ten zostanie poddany analizie w ramach prac legislacyjnych nad projektem rozporządzenia określającego zakres towarów objętych preferencyjną stawką VAT na rok 2024.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zainicjowanie systemowych działań na rzecz poprawy faktycznych warunków realizacji konstytucyjnego prawa do nauki.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Edukacji i Nauki w piśmie z 25 kwietnia 2023 r. zauważył, że nic nie stoi na przeszkodzie, by ze środków pochodzących z subwencji oświatowej finansować wyposażenie szkół/placówek w środki takie jak podpaski czy tampony, jeśli tylko organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uzna tego rodzaju wydatek za zasadny. Tym samym, dyrektor szkoły/placówki może podjąć decyzję o zakupie takich środków higieny osobistej, jeżeli jego zdaniem są to środki niezbędne dla zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki. Środki finansowe na ten cel powinny zostać wpisane do planu finansowego szkoły. Należy podkreślić, że nie bez znaczenia w kształtowaniu u dzieci profilaktyki zdrowotnej oraz edukacji w zakresie higieny osobistej mają także sami rodzice. Rodzice wraz z uczniami i nauczycielami tworzą środowisko szkolne, działające na rzecz stałego budowania i doskonalenia warunków nauki, wychowania i opieki. W związku z powyższym rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły, organu prowadzącego szkołę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły, zatem także w sprawie dodatkowego wyposażenia toalet szkolnych. Rada rodziców nie ma osobowości i zdolności prawnej, ma ona jednak prawo do gromadzenia środków finansowych w oparciu o dobrowolne składki lub inne źródła. Za zgromadzone środki finansowe rady rodziców można zakupić ponadstandardowe wyposażenie dla szkoły lub środki dydaktyczne.