Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2023-03-21.
Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego.
Sytuacja osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów jest niezmiennie przedmiotem uwagi Rzecznika Praw Obywatelskich, a szereg zgłaszanych postulatów zmiany prawa w obszarze świadczeń opiekuńczych wciąż oczekuje na realizację.
Wobec pojawiających się w przestrzeni publicznej informacji, iż świadczenie pielęgnacyjne dedykowane opiekunom osób z niepełnosprawnością, tj. grupie wymagającej zindywidualizowanego traktowania w systemie wsparcia rodzin, nie będzie podlegało waloryzacji wynikającej ze wzrostu od dnia 1 lipca 2023 r. wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w ocenie RPO wymaga podjęcia działań prawodawczych.
Świadczenie pielęgnacyjne jest formą pomocy państwa dla osób rezygnujących z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad bliskim członkiem rodziny z niepełnosprawnością. Od stycznia 2023 r. wynosi 2458,00 zł . Zgodnie z treścią art. 17 ust. 3a ustawy o świadczeniach rodzinnych kwota świadczenia pielęgnacyjnego podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 stycznia. Waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji. Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego na dzień 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja, w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującej w dniu 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja. Przepis art. 3 określa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w zależności od prognozowanego na następny rok wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych; jeżeli prognozowany na następny rok wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniesie co najmniej 105 proc. ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia tj. od dnia 1 stycznia i od dnia 1 lipca; jeżeli prognozowany na następny rok wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniesie nie więcej niż 105 proc. ustala się jeden termin zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia tj. od dnia 1 stycznia.
Aktualny stan prawny powoduje, iż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w okresie od lipca do grudnia 2023 r. pozostanie na niezmienionym poziomie, mimo wzrostu od dnia 1 lipca minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 1 listopada 2022 r. w sprawie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego w roku 2023 r. wskazanego problemu nie rozwiązuje perspektywa uwzględnienia zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę przy okazji waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego w styczniu 2024 r., gdyż na gruncie obowiązujących regulacji brak jest mechanizmu pozwalającego na zmianę wysokości świadczenia pielęgnacyjnego z mocą wsteczną i uzyskania przez beneficjentów świadczenia z wyrównaniem za okres od 1 lipca do 31 grudnia. Po raz pierwszy w roku 2023, wobec wysokości prognozowanego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, zaistniała konieczność podniesienia dwa razy w ciągu roku wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W opinii Rzecznika, należałoby wdrożyć rozwiązania legislacyjne w kontekście zmian zasad waloryzacji świadczenia pielęgnacyjnego i zapewnić wzrost świadczenia pielęgnacyjnego przy każdorazowym wzroście minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tym bardziej, że w obecnych realiach społeczno-gospodarczych przy znacznym wzroście kosztów utrzymania i spadku wartości pieniądza, wysokość świadczenia opiekuńczego nabiera niebagatelnego znaczenia.
Mając powyższe na uwadze, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie, a także rozważenie możliwości podjęcia stosownych działań prawodawczych.