Wystąpienie do Marszałek Sejmu i Marszałka Senatu RP w sprawie ograniczenia czasu liczenia głosów w obwodach zagranicznych z dnia 2023-04-12.
Wystąpienie do Marszałek Sejmu i Marszałka Senatu RP w sprawie ograniczenia czasu liczenia głosów w obwodach zagranicznych.
W związku z licznymi zastrzeżeniami podnoszonymi w ostatnim czasie w debacie publicznej Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Marszałków Sejmu i Senatu z prośbą o poddanie pod rozwagę konieczności zainicjowania postępowania legislacyjnego dotyczącego treści art. 230 § 2 ustawy - Kodeks wyborczy (dalej jako: "Kodeks wyborczy" albo "KW") w celu usunięcia ograniczenia czasowego liczenia głosów w zagranicznych obwodach głosowania.
Zgodnie z obowiązującym art. 230 § 2 KW, jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6 KW, głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.
Art. 230 § 2 KW we wskazanym powyżej brzmieniu budzi zasadnicze wątpliwości z punktu widzenia zgodności z art. 62 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten bowiem przewiduje, że ważny głos oddany w głosowaniu przez osobę posiadającą pełnię praw wyborczych może zostać uznany za niebyły tylko z tego powodu, że utworzona na potrzeby wyborów administracja wyborcza nie dotrzyma ustawowego terminu przekazania wyników głosowania do okręgowej komisji wyborczej. W tym więc przypadku prawo wyborcze obywatela polskiego zostaje zredukowane do możliwości oddania głosu, który z uwagi na niesprawne działanie aparatu wyborczego nie zostanie następnie policzony i nie będzie miał żadnego wpływu na ostateczny wynik wyborczy. W przypadku wyborców oddających głos za granicą ograniczenia tego prawa mogą także wynikać z obowiązujących przepisów prawnych danego państwa lub przepisów miejscowych, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, że w niektórych państwach nadal obowiązują restrykcje związane z epidemią COVID-19. Ograniczenie to nie powinno bowiem naruszać istoty tego prawa, a także uzależniać ważności i skuteczności głosu od okoliczności, które nie są zależne od samego obywatela i wynikają z problemów ze sprawnością działania samej administracji wyborczej lub z ograniczeń wynikających z prawa obcego.
Rzecznik wyraził nadzieję, że omówione powyżej uwagi zostaną uwzględnione przez Sejm oraz, że owe wystąpienie zostanie przekazane przez Marszałka Senatu do odpowiedniej komisji senackiej.