Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad obliczania stawek wynagrodzenia biegłych sądowych z dnia 2023-04-12.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zasad obliczania stawek wynagrodzenia biegłych sądowych.
Rzecznik Praw Obywatelskich zapoznał się ze stanowiskiem Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych dotyczącym obliczania stawek biegłych sądowych. Przedstawiono w niej problem, jakim jest realny spadek wynagrodzeń biegłych sądowych spowodowany uzależnieniem stawki dla biegłych od kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa oraz brakiem waloryzacji tej kwoty.
Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych słusznie zauważyła, że wysokość stawek biegłych sądowych jest wprost uzależniona od "kwoty bazowej" dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość jest określona corocznie w ustawie budżetowej. Jednocześnie wskazać należy, że ta kwota bazowa na przestrzeni 15 lat wzrosła jedynie o około 1,2%. W 2023 r. kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe nie jest waloryzowana, tym samym wpływając na wysokość stawek dla biegłych sądowych, a co za tym idzie powodując, że pozostają one niewspółmiernie niskie do nakładu pracy oraz wiedzy, która jest wymagana od biegłego sądowego.
Z uwagi na kluczową rolę, jaką odgrywają biegli w postępowaniu sądowym istnieje obawa, że tak niska stawka dla biegłych sądowych wpłynie negatywnie na postępowanie sądowe ze względu na ograniczoną liczbę chętnych osób posiadających doświadczenie zawodowe oraz ugruntowany dorobek, które będą wnioskować o wpis na listę biegłych sądowych.
RPO przyznał, że Minister Sprawiedliwości nie jest samodzielnym decydentem w zakresie zapisów ustawy budżetowej. Jednak podzielić należy stanowisko Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych, że rozwiązaniem, które leży w gestii Ministra Sprawiedliwości jest podwyższenie wysokości liczby procentowej będącej mnożnikiem dla stawek bazowych zawartych odpowiednio w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym oraz w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym. Podobne rozwiązania dotyczące podwyższenia procentowych mnożników stawek bazowych były już kilkukrotnie wprowadzane, m.in. w zakresie określania wysokości diety radnego oraz w przypadku wynagrodzeń członków Państwowej Komisji Wyborczej.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o odniesienie się do powyższych uwag oraz o rozważenie podjęcia odpowiednich działań legislacyjnych.