Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego od wyroku WSA w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego osobie niepełnosprawnej.

Rzecznik Praw Obywatelskich z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej wniósł skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi Rzecznik zarzucił: naruszenie przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik sprawy tj. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych (dalej: u.o.ś.r.), poprzez błędną wykładnię polegającą na: pominięciu prawnie uzasadnionych celów wskazanej ustawy, przyjęciu, że faktyczne sprawowanie przez Stronę opieki nad niepełnosprawną w stopniu znacznym matką nie jest wystarczające do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na okoliczność, iż matka Strony posiada oprócz Strony jeszcze troje dzieci, a fakt posiadania przez Stronę rodzeństwa zobowiązanego w równym stopniu do alimentacji matki, może stanowić kryterium negatywne do przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, a także uznaniu, że sam fakt istnienia po stronie rodzeństwa Strony potencjalnego obowiązku alimentacyjnego wynikającego z pokrewieństwa w pierwszym stopniu z Panią M. M. uprawnia do badania sytuacji majątkowej i rodzinnej Pani J. O, L. M i Pana A. M w kontekście możliwości sprawowania opieki nad matką, a przez to nieuprawnionym przyjęciu, że w sytuacji, gdy o świadczenie pielęgnacyjne ubiega się jedna z osób spokrewnionych w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki dopuszczalne jest ustalanie możliwości sprawowania opieki, jako formy realizacji obowiązku alimentacyjnego, przez pozostałe osoby spokrewnione w tym samym stopniu, a przez to wkraczanie w kompetencje zastrzeżone dla sądu powszechnego, przyjęciu, że w sytuacji, gdy o świadczenie pielęgnacyjne w związku z koniecznością sprawowania opieki nad matką ubiega się jedno z dzieci, to brak po stronie pozostałych dzieci obiektywnych przeszkód do świadczenia wsparcia osobie z niepełnosprawnością i osobie wnioskującej o świadczenie pielęgnacyjne np. w formie osobistych starań lub w formie finansowej, może stanowić okoliczność przesądzającą o braku podstaw do przyznania świadczenia wobec niespełnienia wynikającego z art. 17 ust. 1 u.o.ś.r. wymogu istnienia związku przyczynowo skutkowego pomiędzy rezygnacją lub niepodejmowaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a podjęciem lub sprawowaniem opieki.

W związku z powyższym RPO wniósł w oparciu o art. 176 i 188 p.p.s.a. o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z, a także o uchylenie w całości decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S, jak również o uchylenie w całości decyzji wydanej z upoważnienia Wójta Gminy Ł. przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ł.

Zdaniem Rzecznika, przy prawidłowej wykładni art. 17 ust. 1 pkt 4 u.o.ś.r. w świetle ustaleń faktycznych Strona byłaby osobą uprawnioną do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Sam fakt posiadania rodzeństwa oraz nawet brak z ich strony gotowości lub możliwości wspierania matki z niepełnosprawnością nie rzutuje na prawo Strony do świadczenia pielęgnacyjnego oraz pozostaje bez wpływu na ocenę zaistnienia związku przyczynowo-skutkowego między rezygnacją lub niepodejmowaniem zatrudnienia przez Stronę, a koniecznością sprawowania opieki, szczególnie wobec bezspornych ustaleń, iż Strona jest osobą niepozostającą w zatrudnieniu i sprawującą bezpośrednią opiekę nad matką, która wymaga wzmożonego wsparcia z racji posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.