Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie nieprawidłowości w zakresie udostępniania dokumentacji osobowo-płacowej wymaganej przy ustalaniu prawa do świadczenia emerytalnego z dnia 2023-05-19.
Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie nieprawidłowości w zakresie udostępniania dokumentacji osobowo-płacowej wymaganej przy ustalaniu prawa do świadczenia emerytalnego.
Z odpowiedzi Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na stanowisko Konwentu Marszałków Województw dotyczącej propozycji zmian w zakresie obowiązujących przepisów dotyczących czasowego przechowywania dokumentacji osobowo-płacowej pracodawców wynika, że niektóre tylko zgłaszane przez Konwent postulaty zostały zaaprobowane. Dodatkowo wskazano zaś na propozycję doprecyzowania w obowiązujących przepisach unza obowiązków przechowawców, "poprzez wskazanie terminu, w którym przechowawca będzie obowiązany przekazać kopie lub odpisy z dokumentacji pracowniczej albo zapewnić żądającemu wgląd w dokumentację, która go dotyczy". Odnosząc się natomiast do problemu porzucania dokumentacji osobowo-płacowej przez nierzetelnych przechowawców, który również był przedmiotem stanowiska Konwentu Marszałków, zwracano uwagę, że "w ocenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w żaden sposób [przedstawione propozycje dotyczące obowiązku sprawozdawczego] nie przyczynią się do wyegzekwowania od przedsiębiorców przekazania zgromadzonej dokumentacji innemu, uprawnionemu podmiotowi. Większość ze wskazanych postulatów znajduje już swoje odzwierciedlenie w unza, pozostałe zaś stanowią nałożenie kolejnych obowiązków na przechowawców, które jednakże nie przyczynią się do poprawy sytuacji. Dyscyplinowanie zarejestrowanych przechowawców - na co kładą nacisk marszałkowie województw - niewystarczająco ograniczyłoby negatywne zjawiska".
Mając na uwadze powyższą argumentację, Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że przedstawiony problem dotyczy sytuacji zarejestrowanych przechowawców, którzy nie wywiązują się ze swoich ustawowych obowiązków. Powoływane w stanowisku przepisy art. 51p ust. 3 unza, art. 51g ust. 6 unza oraz 51f ust. 2 unza nie stanowią zatem rozwiązania zgłaszanych przez osoby starsze problemów związanych z dotarciem do niezbędnej dla nich dokumentacji czy rozpatrzeniem ich wniosków o udostępnienie żądanej dokumentacji.
RPO podkreślił, że tak działający system przechowywania dokumentacji osobowo-płacowej, od uzyskania której uzależniona jest wysokość świadczenia emerytalnego, nie jest w pełni skuteczny i w konsekwencji prowadzi do nierównego traktowania osób ubezpieczonych. Dodatkowo, brak możliwości wyegzekwowania żądanych dokumentów w praktyce prowadzi do naruszenia art. 51 ust. 3 Konstytucji. Rzecznik zwrócił przy tym uwagę na stanowisko Prezesa ZUS, w odpowiedzi na wystąpienie RPO, z którego wynika, że "zmiany zmierzające do uwzględniania przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych oraz ich wysokości dokumentacji pozyskanej od podmiotu nieuprawnionego, powinny polegać na modyfikacji obecnego systemu przechowywania dokumentacji, a nie na modyfikacji trybu postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe.".
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się z prośbą o podjęcie właściwych działań w ramach kompetencji Ministra, w tym podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie obowiązujących przepisów.