Wystąpienie do Marszałek Sejmu RP w sprawie konieczności podjęcia prac legislacyjnych związanych z wykonaniem wyroku TK dotyczącego aborcji z dnia 2023-06-20.
Wystąpienie do Marszałek Sejmu RP w sprawie konieczności podjęcia prac legislacyjnych związanych z wykonaniem wyroku TK dotyczącego aborcji.
Wystąpieniem z dnia 6 grudnia 2021 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Marszałek Sejmu wskazując na konieczność podjęcia prac legislacyjnych w związku z opublikowaniem w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt K 1/20, w którym TK za niezgodny z Konstytucją uznał przepis pozwalający na dokonanie legalnego zabiegu aborcji, w przypadku, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Nie podjęto jednak stosownych działań legislacyjnych wychodzących naprzeciw zasygnalizowanemu przez Rzecznika problemowi.
Mając to na uwadze, a także dostrzegając społeczną doniosłość tego zagadnienia, immanentnie związanego z koniecznością poszanowania podstawowych praw, w tym prawa do ochrony życia i zdrowia, RPO podkreślił potrzebę dokonania zmian legislacyjnych służących doprecyzowaniu przesłanek umożliwiających dokonanie legalnego zabiegu aborcji. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt K 1/20 nie wykluczył możliwości przyjęcia nowych rozwiązań ustawowych dotyczących legalnej aborcji. Wynika z niego bowiem, że prawodawca winien podczas konstruowania stosownych przepisów ustawowych kierować się standardami wypracowanymi w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, podkreślając, iż to rolą ustawodawcy jest skonstruowanie adekwatnych norm prawnych.
Mając powyższe na uwadze i dostrzegając szczególnie trudne położenie kobiet w ciąży, w sytuacji, gdy płód obarczony jest wadą letalną prowadzącą w sposób bezpośredni i nieodległy w czasie do jego nieuchronnej śmierci, niezbędne jest rozważenie tej kwestii przez parlament. W takich sytuacjach kobiety muszą bowiem mierzyć się z cierpieniem psychicznym i fizycznym związanym z koniecznością donoszenia ciąży i świadomością, że płód obumrze jeszcze przed porodem bądź tuż po nim. W sytuacji, gdy ciąża obarczona jest wadami letalnymi, zmuszanie kobiet do donoszenia ciąży może powodować zagrożenie dla ich życia i zdrowia, a tym samym godności. W tym kontekście warto w szczególności zwrócić uwagę na szereg nagłośnionych medialnie spraw dotyczących śmierci kobiet w ciąży. Podane do publicznej wiadomości okoliczności tych spraw mogą wskazywać, że zgony kobiet związane były m.in. z opóźnieniem w udzieleniu im pomocy medycznej, spowodowanym oczekiwaniem na (nieuchronną) śmierć płodu. Konsekwencją braku interwencji prawodawczej po wyroku TK jest obligowanie kobiet do przyjęcia postawy heroicznej, czego prawo wymagać nie powinno. To ustawodawca powinien wyważyć wchodzące w grę w tym zakresie wszystkie wartości konstytucyjne. Należy jeszcze raz podkreślić, że na zasadność takiej interwencji wskazał sam TK w wyroku K 1/20.
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik przedłożył Marszałek powyższe uwagi wraz z prośbą o wskazanie, czy planowane jest podjęcie prac legislacyjnych nad złożonymi dotychczas projektami ustaw zmierzającymi do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt K 1/20.