Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Okręgowego w sprawie unieważnienia umowy sprzedaży przez syndyka nieruchomości.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 22 września 2022 r., zaskarżając go w całości.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 ustawy o SN zaskarżonemu wyrokowi RPO zarzucił: naruszenie zasad określonych w Konstytucji, a mianowicie konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej, zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji, a także konstytucyjnego prawa do ochrony prawnej własności i praw majątkowych, gwarantowanego przez art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, poprzez wydanie orzeczenia zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 marca 2021 r. ustalający nieważność umowy sprzedaży nieruchomości i oddalenie powództwa, a w konsekwencji niezapewnienie ponad stu rodzinom właściwej ochrony sądowej, co doprowadziło do sytuacji, w której nieruchomość sprzedana w wadliwej procedurze przetargowej, za rażąco niską cenę, stała się własnością osoby trzeciej, która z tytułu nabycia nieruchomości kieruje roszczenia majątkowe bezpośrednio przeciwko Wspólnotom Mieszkaniowym, jak również z uwagi na pozbawienie osiedla ciągów komunikacyjnych, miejsc parkingowych, a części nieruchomości również dostępu do drogi publicznej.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o SN, zaskarżonemu wyrokowi Rzecznik zarzucił: rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 189 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (dalej: "k.p.c.") poprzez błędną jego wykładnię, polegającą na uznaniu, że Wspólnoty Mieszkaniowe nie wykazały posiadania interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności spornej umowy, co w rezultacie prowadzi do wąskiego odczytywania pojęcia "interesu prawnego", podczas gdy prawidłowa wykładnia, zgodna z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, winna prowadzić do wniosku, że Wspólnoty Mieszkaniowe wykazały interes prawny w dochodzeniu ustalenia nieważności umowy w niniejszym postępowaniu; rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 365 § 1 k.p.c. poprzez błędną jego wykładnię, polegającą na błędnym uznaniu, że uprawomocnienie się postanowień sędziego komisarza wydawanych w postępowaniu upadłościowym wywołuje skutek wskazany w tym przepisie i wyłącza możliwość badania przez sąd cywilny przesłanek ważności umowy sprzedaży zawartej w postępowaniu upadłościowym innych niż sprzeczność umowy z warunkami sprzedaży lub wyborem oferenta; a w konsekwencji: rażące naruszenie prawa materialnego tj. art. 58 § 1 ustawy - Kodeks cywilny (dalej: "k.c."), poprzez jego niezastosowanie, polegające na bezzasadnym ograniczeniu badania ważności umowy sprzedaży nieruchomości zbytej w toku postępowania upadłościowego do okoliczności związanych z zachowaniem warunków sprzedaży lub wyborem oferenta, przy jednoczesnym pominięciu argumentów wskazujących na nieważność spornej umowy z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego, nieustanowienie uprzednio niezbędnych służebności, których obowiązek ustanowienia wynikał z decyzji podziałowej działek, jak również z uwagi na naruszenie procedury przetargowej; co spowodowało wydanie wyroku zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 marca 2021 r. i oddalenie powództwa.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o dyspozycję art. 398 4 § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 95 pkt 1 ustawy o SN, Rzecznik wniósł o uchylenie przez Sąd Najwyższy na podstawie art. 91 § 1 ustawy o SN wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 22 września 2022 r. w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie apelacji pozwanych.