Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie ujawnienia danych o stanie zdrowia żołnierza służby kontraktowej.

Z prośbą o pomoc zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich żołnierz, u którego zdiagnozowano chorobę afektywną dwubiegunową i objęto go leczeniem szpitalnym. Zgodnie z obowiązującymi w jednostce przepisami mężczyzna poinformował o tym bezpośredniego przełożonego. Dane dotyczące zakładu leczniczego, do którego trafił skarżący, znalazły się w tzw. rozkazach dziennych i zostały podane do publicznej wiadomości, narażając żołnierza i jego bliskich na ogromne problemy. Podstawą takiego działania jest informacja sformułowana przez Departament Kadr MON z 20 maja 2014 r. nakazująca dowódcom jednostek wojskowych umieszczanie w rozkazach dziennych nazwy podmiotu, np. szpitala psychiatrycznego, wystawiającego zaświadczenie lekarskie. Zdaniem Rzecznika upublicznienie treści zaświadczenia lekarskiego wydaje się wątpliwe z punktu widzenia ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, a w szczególności przesłanek dopuszczających przetwarzanie tzw. danych wrażliwych, do których zalicza się m.in. dane ujawniające stan zdrowia. Podanie do publicznej wiadomości informacji o szpitalu, w którym leczony jest żołnierz, pozwala bowiem na identyfikację schorzenia. Specyfika służby wojskowej wymaga tego, by dowódca jednostki miał dostęp do informacji o stanie zdrowia swoich podwładnych, ich sprawności fizycznej i psychicznej, gdyż mają one wpływ na wykonywanie czynności służbowych, a także bezpieczeństwo innych żołnierzy oraz osób postronnych. W przypadku, gdy żołnierz nie wywiązuje się ze swoich obowiązków z powodu problemów zdrowotnych, dowódca jest zmuszony skierować go z urzędu do wojskowej komisji lekarskiej. Upublicznienie jednak takich informacji może narazić żołnierza jego oraz jego bliskich na trudne do przewidzenia problemy. Stwarza też możliwość nadużyć czy dyskryminacji. Z tego względu dostęp do tych danych powinien być ograniczany do osób zajmujących się dokumentacją kadrową. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych stanowi, że jedną z przesłanek dopuszczalności przetwarzania danych wrażliwych musi być odpowiednie zabezpieczenie praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą. Prawo do prywatności gwarantują także zapisy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał, że ochrona danych osobowych, w szczególności medycznych, ma istotne znaczenie dla korzystania z prawa do prywatności oraz poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Poufność tych danych stanowi realizację ochrony życia prywatnego, a prawo wewnętrzne musi zawierać gwarancje pozwalające na zapobieżenie ujawnianiu danych dotyczących zdrowia poszczególnych osób. Zdaniem Rzecznika ujawnianie treści zaświadczenia lekarskiego narusza wyrażony w ustawie o ochronie danych osobowych zakaz przetwarzania danych o stanie zdrowia żołnierza. W związku z tym Rzecznik zwrócił się z prośbą o odniesienie się do przedstawionego problemu.

 

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Obrony Narodowej w piśmie z 21 września 2016 r. podzielił uwagi zawarte w wystąpieniu Rzecznika. Przypomniał też, że Departament MON w informacji z 20 maja 2014 r. wskazał, że w rozkazach dziennych dowódcy jednostki wojskowej należy podać wyłącznie datę wystawienia, serię i numer zaświadczenia lekarskiego. Nazwę podmiotu leczniczego w rozkazie udostępnia się w przypadku zaświadczenia na zwykłym druku np. przy zwolnieniu w związku z opieką nad chorym członkiem rodziny oraz jeśli chodzi o zaświadczenie jednostki organizacyjnej publicznej służby zdrowia przy honorowym krwiodawstwie. Podawanie w rozkazach dziennych nazwy placówki leczniczej umożliwiającej zidentyfikowanie schorzenia, na którą cierpi chory, wynika z przyjętej przez dowódców jednostek wojskowych praktyki. Minister poinformował, że zwróci się do przywołanych w piśmie Rzecznika jednostek wojskowych o ograniczenie dostępu do informacji o stanie zdrowia żołnierzy i pracowników wojska w rozkazach dziennych.