Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności z Konstytucją przepisu - Kodeksu postępowania karnego z dnia 2023-08-23.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności z Konstytucją przepisu - Kodeksu postępowania karnego.
Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w przedmiotowym postępowaniu i wniósł o stwierdzenie, że: art. 540 § 2 ustawy - Kodeks postępowania karnego o treści: "Postępowanie wznawia się na korzyść strony, jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie; wznowienie nie może nastąpić na niekorzyść oskarżonego", w zakresie, w jakim nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym w postępowaniu incydentalnym, którego to orzeczenia podstawą wydania był akt normatywny uznany następnie orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją - jest niezgodny z art. 190 ust. 4 Konstytucji w związku z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 Konstytucji i art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Rzecznik zgodził się ze Skarżącym, że różnicowanie sytuacji osób, wobec których sąd konstytucyjny wydał na skutek skargi konstytucyjnej orzeczenie stanowiące podstawę wznowienia postępowania na tych, względem których wznowienie może nastąpić, ponieważ orzeczenie oparte na przepisie niezgodnym z ustawą zasadniczą wydano w głównym nurcie postępowania i na tych, w stosunku do których orzeczenie oparte na przepisie niezgodnym z ustawą zasadniczą zapadło w postępowaniu incydentalnym - nie jest racjonalnie uzasadnione, zaś interes, któremu ma służyć różnicowanie sytuacji prawnej tych podmiotów nie występuje.
Ww. podmioty znajdują się w tej samej sytuacji prawnej determinowanej "sukcesem" ich skargi konstytucyjnej, a przy dopuszczalności wznowienia postępowania dopiero następczo nie może "pojawiać się" i mieć zastosowania pozaustawowe kryterium rodzaju postępowania (główne, incydentalne), gdyż każde z tych postępowań (główne, incydentalne) i ich rozstrzygnięcia mają wpływ na prawa i wolności jednostki. Z tych przyczyn nie sposób uznać, by takie kryterium różnicujące mogło stanowić zgodną z Konstytucją podstawę zróżnicowania sytuacji i dlatego jest niezgodne z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 190 ust. 4 Konstytucji.
W rozpatrywanej sprawie, zdaniem RPO, Skarżący został pozbawiony prawa do sądu rozumianego jako prawo do odpowiednio ukształtowanej procedury, a mianowicie prawa wznowienia postępowania. Skarga o wznowienie postępowania nie może być traktowana jako zwykły środek zaskarżenia, a zawężająca interpretacja przepisu, która odbiera możliwość wznowienia postępowania w określonym zakresie prowadzi w istocie do uniemożliwienia prawidłowego, bo opartego wyłącznie o normy prawne objęte domniemaniem konstytucyjności, rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach, co z kolei jest nie do pogodzenia z zasadą sprawiedliwości.