Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie problemów wierzycieli banku w upadłości w związku z procedurą zgłaszania wierzytelności w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości z dnia 2023-09-05.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie problemów wierzycieli banku w upadłości w związku z procedurą zgłaszania wierzytelności w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości.
Środki masowego przekazu informowały ostatnio o niewłaściwej obsłudze wierzycieli jednego z banków w upadłości przy zgłaszaniu wierzytelności poprzez system teleinformatyczny - Krajowy Rejestr Zadłużonych. Na tle tej sprawy uwidocznił się problem dotyczący niedostosowania tego systemu do potrzeb specyficznej grupy wierzycieli, którą w przypadku upadłości banku stanowią konsumenci dochodzący roszczeń wynikających z unieważnienia umowy kredytu indeksowanego albo denominowanego we franku szwajcarskim.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że art. 216a ustawy - Prawo upadłościowe nakazuje dokonywanie zgłoszenia wierzytelności wobec upadłego poprzez system teleinformatyczny. Dążenie do informatyzacji postępowań upadłościowych znajduje uzasadnienie wobec konieczności usprawnienia prowadzenia tego rodzaju spraw, które ze swej istoty obejmują jednocześnie wiele podmiotów. Zarazem funkcjonalność tego trybu prowadzenia czynności w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości należy oceniać w kontekście gwarancji konstytucyjnych wynikających z prawa do sądu, w szczególności z prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury, zgodnej z wymogami sprawiedliwości, wobec każdego z wierzycieli, który staje się uczestnikiem postępowania upadłościowego. Zgłoszenie wierzytelności wobec upadłego dłużnika jest kluczową czynnością, będącą na tym etapie jedyną drogą dochodzenia ochrony praw majątkowych przez wierzyciela - byłego klienta banku, którego roszczenie nie jest typowo związane z posiadanym w tym banku rachunkiem. W szczególności stopień skomplikowania procedury zgłoszenia wierzytelności powinien przewidywać, że w aktualnych warunkach wierzycielem banku, który oferował tzw. kredyty frankowe, może stać się konsument, dochodzący roszczeń w związku z abuzywnym charakterem umowy kredytowej.
W tym kontekście RPO wskazał, że dotychczasowe doświadczenia związane ze zgłaszaniem wierzytelności wobec banku w upadłości ujawniły niedostosowanie systemu teleinformatycznego pod względem braku osobnych formularzy pozwalających na opisanie roszczenia wynikającego z nieważności umowy frankowej, jak też ułatwiających wskazanie właściwej kategorii zaspokojenia.
Jednym z zauważonych problemów jest także brak pola do wypełnienia przy zgłaszaniu wierzytelności, które przewidywałoby dokonania wspólnego zgłoszenia przez współkredytobiorców umowy frankowej, chociaż umowy zawarte przez kilku współkredytobiorców często występowały w obrocie. W związku z tym stworzenie funkcjonalności stanowiącej osobny formularz do wierzytelności związanych z nieważnością umowy kredytu frankowego lub upraszczającej opisanie wierzytelności kilku kredytobiorców lub dokonanie wspólnego zgłoszenia byłoby przydatną zmianą, ułatwiającą dochodzenie tego typu roszczeń w postępowaniu upadłościowym.
Innym poważnym ryzykiem dla wierzycieli - kredytobiorców frankowych, zgłaszających masowo swoje roszczenia w stosunkowo krótkim okresie wyznaczonym do tego przez przepisy prawa, było przeciążenie systemu i trudności z korzystaniem z jego funkcjonalności w procesie dokonywania zgłoszenia.
Wobec głosów o niedostosowaniu systemu teleinformatycznego do upadłości banku, wobec którego masowo zostały zgłoszone roszczenia przez kredytobiorców będących konsumentami, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o analizę funkcjonowania tego systemu, a także zauważonych w tym procesie nieprawidłowości.