Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie poprawy dostępności dla osób z niepełnosprawnościami materiałów informacyjnych dotyczących wyborów parlamentarnych z dnia 2023-10-02.

Adresat:
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej
Sygnatura:
XI.602.1.2023
Data sprawy:
2023-10-02
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie poprawy dostępności dla osób z niepełnosprawnościami materiałów informacyjnych dotyczących wyborów parlamentarnych.

Na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej w zakładce "Wybory i referenda" oraz podpunkcie "Wybory do Sejmu i Senatu w 2023 r." można zapoznać się z jednym z istotniejszych dokumentów dla wyborcy z niepełnosprawnością - "Informacją o uprawnieniach wyborców z niepełnosprawnością", który stanowi kompendium wiedzy o dodatkowych uprawnieniach, jakie przysługują wyborcy w związku z jego szczególnymi potrzebami. Wskazany dokument został opublikowany w formie pliku tekstowego, lecz nie przetłumaczono go w całości na Polski Język Migowy, co sprawia, że jest niedostępny dla Głuchych, którzy nie znają języka polskiego.

Rzecznik Praw Obywatelskich odnotował jednocześnie, że na kanale należącym do Państwowej Komisji Wyborczej na platformie YouTube zostały opublikowane przetłumaczone na język migowy krótkie materiały wideo dotyczące możliwości głosowania przez pełnomocnika oraz głosowania korespondencyjnego. Niemniej, aktualnie wyborcy z niepełnosprawnością słuchu, nieposługujący się językiem polskim w stopniu zaawansowanym, mogą nie uzyskać informacji m.in. o prawie do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i z powrotem, głosowaniu w lokalu dostosowanym, głosowania przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a, czy korzystania z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym. W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego z prośbą o opatrzenie całości "Informacji o uprawnieniach wyborców z niepełnosprawnością" tłumaczeniem na Polski Język Migowy.

Rzecznik odniósł się w swoim wystąpieniu również do materiałów PKW opublikowanych w serwisie YouTube. Zauważył on, że o ile rozmiar wizerunku tłumacza, a także jakość tłumaczenia na język migowy nie budzi zastrzeżeń osób Głuchych, o tyle we wnioskach przekazywanych Rzecznikowi osoby te wyrażają ubolewanie, że zarówno archiwalne transmisje publikowane przez Państwową Komisję Wyborczą, jak i materiały wideo nie są opatrywane napisami rozszerzonymi. Brak napisów rozszerzonych stanowi utrudnienie dla wyborców słabosłyszących i Głuchych, posługujących się językiem polskim. Tłumaczenia na język migowy nie można traktować jako alternatywy dla napisów, bowiem te dwie formy udogodnienia są kierowane do różnych grup adresatów z uwagi na ich odmienne potrzeby.

W jednym ze skierowanych do Rzecznika wniosków wskazano również, że w materiałach Państwowej Komisji Wyborczej nie stosuje się audiodeskrypcji, ani deskrypcji - udogodnień dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Problemem dla osób z niepełnosprawnościami, który został zasygnalizowany Rzecznikowi, jest również odnalezienie treści dostępnych na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej.

W ocenie Rzecznika obowiązujące regulacje prawne dają Państwowej Komisji Wyborczej szerokie możliwości działania na rzecz poprawy standardu dostępności wyborów dla osób z niepełnosprawnościami.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się Przewodniczącego z prośbą o analizę przedstawionych kwestii oraz poinformowanie Rzecznika o działaniach podjętych w celu uzupełnienia materiałów Państwowej Komisji Wyborczej o wskazane formy udogodnień dla osób ze szczególnymi potrzebami.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2023-10-17
Opis odpowiedzi:
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej w piśmie z 17 października 2023 r. zapewnił, iż w ramach swoich ustawowych kompetencji PKW podejmuje wszelkie działania prowadzące do stworzenia coraz lepszych warunków do głosowania wyborcom z niepełnosprawnościami. Jednocześnie Przewodniczący wskazał, że wbrew twierdzeniom zawartym w piśmie RPO, wszystkie spoty informacyjne o tematyce wyborczej publikowane w serwisach internetowych Państwowej Komisji Wyborczej (pkw.gov.pl, wybory.gov.pl) oraz na profilach Państwowej Komisji Wyborczej w mediach społecznościowych (Facebook - PKW, Twitter, YouTube) są prezentowane również w wersji z tłumaczeniem na polski język migowy. Odnosząc się natomiast do poruszonej w wystąpieniu kwestii wprowadzenia audiodeskrypcji Komisja zauważyła, że jest to technika, która za pomocą opisu słownego udostępnia osobom niewidomym i słabowidzącym głównie odbiór wizualnej twórczości artystycznej. W opinii PKW charakter i tematyka materiałów i wydarzeń transmitowanych przez Komisję nie wymagają zastosowania tego typu rozwiązania.