Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawie braku możliwości dofinansowania przez PFRON zakupu przenośnych koncentratorów tlenu.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski osób dotyczące braku możliwości dofinansowania przenośnych koncentratorów tlenu. Obywatele zwracają uwagę, że bezskutecznie próbują uzyskać na ten cel środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W korespondencji, która dociera do Rzecznika wielokrotnie podkreślano, że w przypadku niektórych schorzeń, m.in. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, brak przenośnego koncentratora tlenu w praktyce oznacza brak możliwości opuszczenia mieszkania, bowiem koncentratory tlenu w wersji stacjonarnej, które pozostają w posiadaniu takich osób z uwagi na swoją wagę ok. 20 kg oraz brak zasilania akumulatorowego nie mogą być stosowane poza miejscem zamieszkania.

Wnioskodawcy wskazują, że bez zakupu koncentratora tlenu w jego przenośnej wersji osoby, które ich potrzebują, nie są w stanie dotrzeć choćby do placówek medycznych na konsultacje lekarskie, czy też badania bez konieczności zorganizowania specjalistycznego transportu sanitarnego z dostępem do tlenu oraz że stan zamknięcia w czterech ścianach pogarsza zarówno stan zdrowia fizycznego, jak i psychicznego tych osób. Wysoki koszt certyfikowanych urządzeń powoduje, że osoby ich potrzebujące nie są w stanie we własnym zakresie ponieść kosztu zakupu takiego sprzętu.

Pomimo tego Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie nie przyznają dofinansowania na ten cel z programu dofinansowania zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz sprzęt rehabilitacyjny. Podkreślają przy tym, że powodem odmowy jest brak uwzględnienia przenośnych koncentratorów tlenu w wykazie wyrobów medycznych stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Należy zatem podkreślić, że to kwestie formalne w istocie stoją na przeszkodzie uznania przenośnych koncentratorów tlenu za sprzęt rehabilitacyjny. W ocenie Rzecznika istnieją również podstawy, by uznać dofinansowanie do zakupu przenośnych koncentratorów tlenu za formę likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych.

Obowiązek wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami oraz umożliwienia im pełnego uczestnictwa we wszystkich sferach życia potwierdza ratyfikowana przez Polskę Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Art. 9 ust. 1 Konwencji stanowi, że władze publiczne są zobowiązane do podjęcia odpowiednich środków w celu zapewnienia dostępu m.in. do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych. Z kolei art. 20 Konwencji statuuje obowiązek podejmowania skutecznych środków, które umożliwić mają osobom z niepełnosprawnościami mobilność osobistą i możliwie największą samodzielność w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe Rzecznik zwrócił się do Prezesa PFRON-u z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w piśmie z 7 grudnia 2023 r. wyjaśnił, że kwestie dofinansowania zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz sprzęt rehabilitacyjny reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. W aktualnym stanie prawnym ww. rozporządzenie nie uwzględnienia przenośnych koncentratorów tlenu w wykazie wyrobów medycznych stanowiącym załącznik do niego. Niemniej PFRON, w wystąpieniu do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w związku z zapytaniem Rzecznika Praw Obywatelskich w tej sprawie, zwrócił się z prośbą o rozważenie skierowania wniosku do Ministra Zdrowia o dokonanie zmian w ww. rozporządzeniu Ministra Zdrowia poprzez dopisanie do wykazu wyrobów medycznych przenośnych koncentratorów tlenu. Prezes poinformował także, iż PFRON nie jest umocowany do interpretacji lub wykładni w przedmiotowym zakresie. Instytucją właściwą do udzielania wyjaśnień w przedmiotowej sprawie jest Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.