Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Cyfryzacji w sprawie skutecznej walki z dezinformacją.

Rzecznik Praw Obywatelskich analizuje informacje dotyczące problematyki zapewnienia przestrzegania konstytucyjnej wolności wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Dla ochrony tych konstytucyjnie chronionych wartości kluczowe znaczenie ma m.in. skuteczna walka z dezinformacją.

Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Komisję Europejską, za dezinformację uznaje się możliwe do zweryfikowania nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje, tworzone, przedstawiane i rozpowszechniane w celu uzyskania korzyści gospodarczych lub wprowadzenia w błąd opinii publicznej, które mogą wyrządzić szkodę publiczną. Jak wskazuje KE, dezinformacja ma na celu wprowadzanie podziałów poprzez zniekształcenie i zafałszowanie faktów, co prowadzi do dezorientacji i osłabienia zaufania do instytucji i ugruntowanych procesów politycznych. Dezinformacja podważa zaufanie do instytucji, mediów cyfrowych i tradycyjnych oraz szkodzi demokracjom przez utrudnianie obywatelom podejmowania świadomych decyzji. Dezinformacja i propaganda mogą stanowić również elementy wojny hybrydowej. Parlament Europejski podkreśla w związku z tym potrzebę zwiększenia świadomości poprzez komunikację instytucjonalną, badania prowadzone przez ośrodki analityczne.

RPO zwrócił uwagę, że punktem wyjścia do dyskusji o metodach i kompleksowym podejściu do przeciwdziałania dezinformacji powinna być Wspólna Deklaracja o Wolności Słowa i Fake News, Dezinformacji i Propagandzie opracowana w 2017 r. Jak wskazano w tym dokumencie, podmioty państwowe powinny zadbać o to, aby rozpowszechniały wiarygodne i godne zaufania informacje. KE w 2018 r. ogłosiła plan działania przeciwko dezinformacji. Dokument ten określił cztery obszary, które mają stanowić odpowiedź na problem dezinformacji. Po pierwsze, za konieczne uznano zwiększenie zdolności instytucji unijnych do wykrywania, analizowania i ujawniania dezinformacji. Kolejne kroki to wzmocnienie skoordynowanych i wspólnych reakcji na dezinformację, a także mobilizowanie sektora prywatnego do zwalczania dezinformacjo . Tym działaniom towarzyszyć powinno również stałe podnoszenie świadomości oraz poprawa odporności społecznej na dezinformację. Konieczne jest podejmowanie pozytywnych działań przez państwa i kontynuowanie działań na rzecz zwalczania dezinformacji.

Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o uwzględnienie przedstawionych kwestii w walce z dezinformacją.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Cyfryzacji w piśmie z 7 marca 2024 r. zapewnił, że resort stale podejmuje działania mające na celu przeciwdziałanie dezinformacji oraz podnoszenie świadomości społecznej w tym obszarze, a realizowane projekty nie ograniczają się tylko do niwelowania skutków, ale przede wszystkim zmierzają do unieszkodliwienia niebezpiecznych treści. Powyższe cele realizuje Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych. Minister przedstawił RPO szczegółowy opis działań podjętych w ostatnich latach przez Ministerstwo, w tym kampanii informacyjnych dotyczących dezinformacji w przekazach medialnych. Ponadto, na stronie Ministerstwa Cyfryzacji oraz jednostek nadzorowanych, systematycznie publikowane są treści przeciwdziałające dezinformacji i fake newsom. Minister zadeklarował kontynuowanie działań na rzecz zwalczania dezinformacji.