Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Zdrowia w sprawie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników ochrony zdrowia.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na wyniki Kontroli Najwyższej Izby Kontroli, które wyraźnie wskazywały na nieprawidłowości polegające na nadmiernie długim czasie udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarzy zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, a więc z przekroczeniem maksymalnych dobowych i tygodniowych norm czasu pracy oraz z naruszeniem przepisów o obowiązkowych okresach odpoczynku określonych w art. 93-97 ustawy o działalności leczniczej (dalej jako: "ustawa o działalności leczniczej"). Najwyższa Izba Kontroli, w związku z ustaleniami kontroli, mając na celu poprawę funkcjonowania szpitali powiatowych oraz zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów i personelu medycznego, wnioskowała o podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do określenia w przepisach ustawy o działalności leczniczej maksymalnego czasu pracy personelu lekarskiego zatrudnionego na podstawie ww. umów, w celu wyeliminowania przypadków nadmiernie długiego czasu udzielania świadczeń zdrowotnych (nieprzerwanie przez kilka dni) przez lekarzy.

W ocenie RPO w pełni zasadny jest przedstawiony przez NIK wniosek dotyczący podjęcia działań legislacyjnych w tym przedmiocie. Z tego względu Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia o przedstawienie stanowiska w kwestii możliwości podjęcia stosownych działań legislacyjnych. W odpowiedzi z dnia 4 lipca 2023 r. Minister Zdrowia wskazał, że wynikające z ustawy o działalności leczniczej maksymalne dobowe i tygodniowe normy czasu pracy, wymagane okresy odpoczynku oraz zasady pełnienia dyżurów medycznych odnoszą się wyłącznie do pracowników w rozumieniu art. 2 ustawy - Kodeks pracy. Obecnie w Ministerstwie Zdrowia nie są prowadzone prace nad wprowadzeniem przepisów regulujących czas pracy lekarzy zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Wydaje się, że przedstawiony problem jest aktualny.

W Informacji o wynikach kontroli "Zlecanie usług medycznych przez szpitale publiczne" Kontrola NIK wykazała liczne nieprawidłowości podczas zlecania usług medycznych. Przede wszystkim w ocenie NIK przeciążenie personelu medycznego wiązało się z ryzykiem popełnienia błędu przez lekarza i obniżenia jakości opieki medycznej. Zdaniem NIK zamiana zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na umowę cywilnoprawną pozwalała na ominięcie narzuconych przez prawo pracy ograniczeń dotyczących czasu pracy i wypełnienie w ten sposób braków kadrowych. We wnioskach z kontroli ponownie postulowano o podjęcie działań w celu uregulowania norm czasu udzielania świadczeń zdrowotnych przez personel medyczny zatrudniony na podstawie umów cywilnoprawnych.

Rzecznik, szczególnie wobec ustaleń NIK, zwrócił się do Minister z prośbą o ponowne przeanalizowanie przedstawianych uwag i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony lekarzy i pacjentów w Rzeczypospolitej Polskiej i przedstawienie stanowiska w tej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 21 lutego 2024 r. wskazał, iż w ocenie resortu przyczyną zbyt dużej liczby godzin pracy lekarzy jest obserwowany od lat deficyt kadr medycznych. Należy podkreślić, że Ministerstwo Zdrowia nieustannie podejmuje działania w zakresie zapewnienia na rynku pracy optymalnej liczby lekarzy i lekarzy dentystów. Podejmowane działania mają na celu zniwelowanie do minimum niekorzystnego obrazu demograficznego kadr lekarskich, będącego jedną z istotnych przyczyn nadmiernego wydłużania czasu pracy personelu medycznego, w tym lekarzy. Obecnie w Ministerstwie Zdrowia nie jest planowane podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia przepisów regulujących czas pracy osób wykonujących zawód medyczny zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.