Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego dotyczącego zniesienia współwłasności zabudowanej nieruchomości.

Rzecznik Praw Obywatelskich, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, a w szczególności z zasadą zaufania do działającego na podstawie prawa sądu powszechnego, wobec stworzenia zaskarżonym orzeczeniem stanu niepewności prawnej w zakresie istoty wydanego rozstrzygnięcia, tj. co do treści chronionych konstytucyjnie praw rzeczowych uczestników postępowania, wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając przywołane wyżej postanowienie Sądu Rejonowego w G. w całości.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym zaskarżonemu postanowieniu Rzecznik zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 622 § 2 w zw. z art. 623 Kodeksu postępowania cywilnego, wskutek wydania w sprawie postanowienia nie odpowiadającego treści zgodnego wniosku współwłaścicieli co do sposobu zniesienia współwłasności objętej postępowaniem nieruchomości, w odniesieniu do kwestii nabycia wydzielanej w ramach podziału działki nr 37/2 o pow. 2.681 m2, zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz gospodarczym o łącznej wartości 317.409 zł, do majątku wspólnego wnioskodawców małżonków Z. i E. K.; co w dalszej części doprowadziło w sprawie do naruszenia prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie dyspozycji art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz błędne zastosowanie art. 33 pkt 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w następstwie wskazania w pkt. 3. zaskarżonego postanowienia, iż do majątku wspólnego tych małżonków wchodzi jedynie udział w wysokości 13/36 w wydzielanej działce o nr 37/2.

Ponadto na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym zaskarżonemu postanowieniu RPO zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 325 w zw. z art. 13 § 2 i art. 624 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, przede wszystkim poprzez błędne pominięcie w sentencji zaskarżonego postanowienia (w pkt. 3) wskazania, do jakiego majątku wskutek dokonywanego zniesienia współwłasności, zgodnie z wolą Sądu Rejonowego ma wejść prawo rzeczowe wyrażone jako pozostała ułamkowa część wydzielanej w postępowaniu działki o nr 37/2; co w realiach sprawy pozostaje równoznaczne z uchyleniem się przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku od zajęcia stanowiska co do istoty sprawy, w której postulowane przez strony wyjście ze stanu wspólności wymagało wydania przez Sąd precyzyjnego (całościowego) rozstrzygnięcia odnośnie zakresu przyznawanych uprawnień właścicielskich; co ostatecznie doprowadziło do wydania prawomocnego postanowienia, które wobec poważnych wad prawnych nie może zostać wykonane w odniesieniu do wydzielanej działki o nr 37/2 (nieusuwalne wątpliwości co do udziałów w prawie własności tej nieruchomości, skutkujące brakiem możliwości uzyskania wpisu w księdze wieczystej), przez co cel, jaki przyświecał wnioskodawcom postępowania w postaci uzyskania w wyniku postulowanego sposobu wyjścia ze stanu współwłasności uprawnień właścicielskich do części objętej postępowaniem nieruchomości, mimo prawomocnego zakończenia postępowania nie może zostać osiągnięty; co ostatecznie doprowadziło także do naruszenia prawa materialnego, tj. art. 210 zd. 1 w zw. z art. 211 Kodeksu cywilnego, wskutek zniweczenia uprawnień uczestników postępowania do przeprowadzenia na drodze sądowej zgodnego z prawem zniesienia stanu współwłasności nieruchomości.

Niezależnie od powyższego - stosownie do treści art. 89 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym - zaskarżonemu orzeczeniu RPO zarzucił naruszenie konstytucyjnej zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji, konstytucyjnego prawa do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia sądowego ostatecznie rozstrzygającego o prawach wnioskodawców postępowania, wywodzonego z art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz przysługującej wnioskodawcom na gruncie art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji konstytucyjnej ochrony praw majątkowych, z uwagi na wydanie prawomocnego rozstrzygnięcia, które wobec swej merytorycznej wadliwości w istocie nie może zostać wprowadzone w pełni do obrotu, przez co istnieje stan niepewności prawnej w zakresie praw rzeczowych przyznanych zaskarżonym postanowieniem osobom uprawnionym, tj. wnioskodawcom w sprawie, skutkiem czego ci uczestnicy postępowania nie mogą zrealizować swych uprawnień majątkowych pierwotnie związanych ze stanem współwłasności nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o dyspozycję art. 3984 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 95 pkt 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, Rzecznik wniósł o uchylenie przez Sąd Najwyższy na podstawie art. 115 § 2 w zw. z art. 91 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym postanowienia Sądu Rejonowego w G. z dnia 12 sierpnia 2008 r., w całości (wobec jego jednorodnego i niepodzielnego charakteru prawnego) i przekazanie sprawy z wniosku Z. i E. K. o zniesienie współwłasności nieruchomości do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, albowiem naruszone w sprawie zasady i prawa określone w Konstytucji, w kontekście charakteru prawnego sprawy dotyczącej zniesienia współwłasności nieruchomości, jednoznacznie przemawiają za wydaniem takiego rozstrzygnięcia, mimo upływu okresu pięciu lat od chwili uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia.