Wystąpienie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie problemów związanych z głosowaniem korespondencyjnym z dnia 2024-02-09.
Wystąpienie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie problemów związanych z głosowaniem korespondencyjnym.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich trafiają wnioski obywateli zaniepokojonych brakiem oficjalnej procedury postępowania z kartami wyborczymi lub referendalnymi nieodesłanymi przez wyborcę głosującego korespondencyjnie. Jak wskazano w piśmie Państwowej Komisji Wyborczej, wyborca głosujący korespondencyjnie nie ma obowiązku odesłania do obwodowej komisji wyborczej wszystkich kart do głosowania otrzymanych w pakiecie wyborczym. Wskazać przy tym należy, że wyborca ma prawo, a nie obowiązek wzięcia udziału w głosowaniu. Wyborca głosujący korespondencyjnie może zatem nie odsyłać nawet żadnej karty do głosowania. Natomiast obowiązek przesłania mu wszystkich rodzajów kart wynika z konieczności zapewnienia wyborcy możliwości wyboru, w którym głosowaniu weźmie udział. PKW stoi przy tym na stanowisku, że postępowanie z kartą nieodesłaną do obwodowej komisji wyborczej jest decyzją samego wyborcy, lecz postępowanie to nie powinno naruszać powszechnie obowiązujących przepisów prawa.
Do RPO zgłaszają się obywatele zaniepokojeni tym, że zgodnie z publicznie prezentowaną wykładnią PKW, zniszczenie własnej karty do głosowania w wyborach lub referendum podlega karze na mocy art. 248 pkt 3 Kodeksu karnego. W związku z powyższym wnioskodawcy poszukują właściwego sposobu postępowania z nieużytymi kartami do głosowania, tak by nie narazić ich na zniszczenie. Rzecznik podkreślił, że obywatele kierujący do niego wnioski w tej sprawie to osoby powyżej 60. roku życia oraz wyborcy niepełnosprawni o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Dbanie o możliwość wzięcia udziału w wyborach i komfort głosowania takich wyborców jest działaniem, które zalicza się do priorytetów Rzecznika.
Zgodnie z art. 53i Kodeksu wyborczego koperty zwrotne niedostarczone do obwodowej komisji wyborczej po zakończeniu głosowania przekazywane są właściwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego. Analogicznie należy zatem postąpić, gdy wyborca zdecyduje się na zwrot niewykorzystanej karty do głosowania. W takiej sytuacji wyborca może zwrócić taką kartę bezpośrednio do Delegatury Krajowego Biura Wyborczego, bądź za pośrednictwem Urzędu Gminy, z której ją otrzymał. Tenże urząd winien przekazać ją wówczas do Delegatury Krajowego Biura Wyborczego. Tymczasem w jednej ze spraw indywidualnych badanych w Biurze RPO Wnioskodawca wyraził wątpliwości odnoszące się do podstawy prawnej zaproponowanego rozwiązania, a także do ewentualnego naruszenia standardu tajności głosowania przy jego zastosowaniu. Wnioskodawca wskazywał także na brak wytycznych organów wyborczych na inne możliwości postępowania.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego z prośbą o wyrażenie stanowiska w przedstawionej sprawie.