Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie problemów z finansowaniem środowiskowych domów samopomocy.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne pisma wyrażające poparcie dla działań Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników i Sympatyków Środowiskowych Domów Samopomocy z siedzibą w P., które wskazuje na problemy wynikające z aktualnego poziomu finansowania środowiskowych domów samopomocy oraz postulaty zmian w ustawie o pomocy społecznej oraz rozporządzeniu w sprawie środowiskowych domów samopomocy. W ocenie Wnioskodawców aktualny poziom finansowania środowiskowych domów samopomocy jest nieadekwatny do rangi podejmowanych zadań i ponoszonych rzeczywistych kosztów ich realizacji.

Wnioskodawcy apelują o podjęcie działań mających na celu zabezpieczenie finansowania środowiskowych domów samopomocy na poziomie, który zagwarantuje placówkom stabilizację i bezpieczeństwo finansowe, umożliwi realizację usług świadczonych osobom z zaburzeniami psychicznymi na poziomie oczekiwanego standardu i wraz ze wzrastającą płacą minimalną zapewni godne wynagrodzenie pracownikom realizującym usługi w placówce. Pomimo złożoności realizowanych zadań poziom finansowania środowiskowych domów nie przystaje do aktualnej sytuacji gospodarczej, a niski poziom wynagrodzeń powoduje dużą fluktuację wyspecjalizowanej kadry, co ma bezpośredni wpływ na ciągłość procesu terapeutycznego uczestników i ich poczucie bezpieczeństwa.

Wnioskodawcy sygnalizują, iż środowiskowe domy samopomocy borykają się także z problemem zabezpieczenia finansowego realizacji dowozu uczestników na zajęcia, którego koszt stanowi nawet 7-20 % całości budżetu placówki. Wiele placówek działa na terenach wiejskich, gdzie nie jest dostępny transport publiczny i bez zorganizowanego dowozu dotarcie do placówki byłoby praktycznie niemożliwe. Zdaniem Stowarzyszenia utrzymywanie się obecnej sytuacji i brak zdecydowanej poprawy sytuacji finansowej środowiskowych domów samopomocy może doprowadzić do kryzysu pozostawiając dziesiątki tysięcy osób z zaburzeniami psychicznymi oraz ich rodziny bez wsparcia.

W świetle sygnalizowanych zagrożeń dla systemu wsparcia środowiskowego Rzecznik podkreślił, iż zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, którego ochrona należy do obowiązków państwa, a sprawny system pomocy i wsparcia w kryzysach zdrowia psychicznego przeciwdziała tragediom indywidualnym i rodzinnym oraz wielkim stratom społecznym. W opinii RPO sygnalizowane przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników i Sympatyków Środowiskowych Domów Samopomocy deficyty w obszarze wsparcia środowiskowego i wskazywane ryzyka dla stabilności i jakości świadczonego wsparcia wymagają zbadania.

Z uwagi na powyższe Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska w zakresie dotyczącym postulatów wskazywanych przez Stowarzyszenie, w tym odnoszących się do zmiany prawa.