Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Zdrowia w sprawie potrzeby zmiany przepisów regulujących wystawianie recept na bezpłatne leki dla osób do 18. i po 65. roku życia.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę, że z obowiązujących przepisów wynika, że zgodnie z art. 43a ust. 1 i 1a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, poza lekarzami i pielęgniarkami podstawowej opieki zdrowotnej recepty na bezpłatne leki, mogą wystawiać: - lekarz lub pielęgniarka w ramach umowy z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej; - lekarz w ramach umowy z zakresu leczenia szpitalnego w związku z zakończeniem tego leczenia. Możliwości wystawiania recept na bezpłatne leki zostali natomiast pozbawieni lekarze placówek opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, gdyż stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień jest odrębnym zakresem.

W praktyce przedmiotowa regulacja oznacza, że pacjenci do 18 r.ż oraz osoby w wieku 65+ wypisywane z oddziału psychiatrycznego nie mogą przy wypisie otrzymać recepty na bezpłatne leki. Podobna sytuacja dotyczy również pacjentów centrów zdrowia psychicznego dla dorosłych, ośrodków II i III poziomu referencyjnego nowego modelu opieki psychiatrycznej dla dzieci młodzieży, jak również poradni zdrowia psychicznego, zespołów leczenia środowiskowego czy oddziałów dziennych. Zdaniem Rzecznika regulacja, wykluczająca możliwość wystawiania recept na bezpłatne leki przez lekarzy psychiatrów jest niezrozumiała, a dodatkowo bardzo negatywnie odbierana przez środowisko lekarzy psychiatrów, którzy odczytują to jako brak zaufania i kolejny przejaw dyskryminacji psychiatrii. Nie jest bowiem jasne, z jakich powodów recepty na bezpłatne leki stosowane w zaburzeniach psychicznych mogą wystawiać lekarze rodzinni, pielęgniarki, lekarze specjaliści innych dziedzin medycyny, a nie mogą lekarze psychiatrzy.

W tym stanie rzeczy, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o pilne zainteresowanie się przedstawioną sprawą i rozważenie dokonania stosownych zmian legislacyjnych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 24 czerwca 2024 r. poinformował, iż propozycja Rzecznika dotycząca rozszerzenia grona preskryptorów w programie dostępności darmowych leków dla osób do ukończenia 18. albo po ukończeniu 65. roku życia została pozytywnie rozpatrzona, albowiem Minister Zdrowia podjął działania w kierunku zmiany obecnego stanu prawnego w analizowanej materii. Jednakże aby móc przedstawić informację o skuteczności tych działań, projekt legislacyjny realizujący ww. postulaty musiał uzyskać pozytywną opinię Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu i zostać wpisany do Wykazu Prac Legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, co też miało miejsce, przy czym dopiero 17 czerwca 2024 r. Od tego dnia ww. projekt legislacyjny realizujący powyższe widnieje w Wykazie pod pozycją UD75. W związku z powyższym postulat zgłoszony przez RPO został nie tylko rozważony, ale również zostały podjęte działania pozwalające na zainicjowanie jego realizacji.