Wystąpienie do Minister Edukacji w sprawie zasad organizacji wolontariatu w szkołach podstawowych z dnia 2024-03-20.
Wystąpienie do Minister Edukacji w sprawie zasad organizacji wolontariatu w szkołach podstawowych.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek dotyczący zasad organizacji wolontariatu w szkołach podstawowych oraz jego znaczenia podczas rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. Wnioskodawczyni zwraca uwagę, że liczba punktów na świadectwie szkolnym może mieć wpływ na dalszą edukację ucznia, w związku z czym interpretacja danego kryterium, uwzględnianego podczas postępowania rekrutacyjnego, powinna być jednolita dla wszystkich szkół. Dotychczasowa praktyka w tym zakresie może jednak budzić zastrzeżenia.
Jak stanowi § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 18 listopada 2022 r. w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów, w przypadku przeliczania na punkty kryterium za osiągnięcia w zakresie aktywności społecznej, w tym na rzecz środowiska szkolnego, w szczególności w formie wolontariatu, przyznaje się 3 punkty. Przepisy prawa nie precyzują jednak, ile czasu uczeń powinien poświęcić na działalność w wolontariacie, by spełnić ww. warunek. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 21 ustawy - Prawo oświatowe statut szkoły powinien zawierać informacje o sposobie organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu. Treść dokumentu (np. regulamin) zależy od decyzji dyrektora szkoły, samorządu uczniowskiego, nauczycieli oraz innych osób bezpośrednio zaangażowanych w wolontariat w danej szkole. Mogą zatem zachodzić duże różnice w podejściu szkół do tej formy aktywności dzieci i młodzieży, co w pewnym stopniu jest uzasadnione samodzielnością szkoły w organizacji pracy.
W praktyce o przyznaniu bądź nieprzyznaniu punktów za wolontariat decydują dyrektorzy szkół na podstawie informacji o konkretnym uczniu bądź wewnętrznych regulacji w szkole (np. regulaminy wolontariatu). Niektóre szkoły sumowały czas poświęcony na wolontariat już od IV klasy, zaś inne oczekiwały zaangażowania w klasach VII-VIII. Takie zróżnicowanie może być odbierane przez uczniów jako niesprawiedliwe i krzywdzące, dlatego też należy rozważyć uregulowanie tej kwestii w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Zachodzą bowiem wątpliwości, czy obecny sposób przyznawania punktów w odniesieniu do wolontariatu został ustalony w sposób wyczerpujący, a więc czy rozporządzenie z dnia 18 listopada 2022 r. jest zgodne z zasadą kompleksowości rozporządzenia.
Z uwagi na powyższe, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska odnośnie zasad organizacji wolontariatu w szkołach.