Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy w sprawie z powództwa Funduszu Inwestycyjnego z dnia 2024-03-26.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
V.511.769.2023
Data sprawy:
2024-03-26
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy w sprawie z powództwa Funduszu Inwestycyjnego.

Rzecznik Praw Obywatelskich, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną co do całości prawomocnego nakazu zapłaty z 16 lutego 2016 r. wydanego przez Sąd Okręgowy w W. w postępowaniu upominawczym (dalej jako: "zaskarżony nakaz zapłaty").

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 UoSN sądowi, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, Rzecznik zarzucił: naruszenie zasady ochrony konsumenta ustanowionej w art. 76 Konstytucji w zw. z art. 9 Konstytucji poprzez pozbawienie pozwanych konsumentów, będących słabszą stroną stosunku prawnego, ochrony sądowej przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi przedsiębiorcy, czego przejawem było ograniczenie się przez sąd do stosowania wyłącznie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu upominawczym, bez uwzględnienia konsumenckiej natury podstawowego stosunku prawnego i co za tym idzie, bez uwzględnienia zasady ochrony konsumenta wynikającej także z prawa unijnego, a w szczególności z Dyrektywy 93/13, nakazującej sądowi zbadanie z urzędu postanowień umowy zawieranej z konsumentami pod względem ich abuzywności; naruszenie prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, ustanowionego w art. 45 ust. 1 Konstytucji poprzez brak rozpoznania sprawy z zachowaniem minimalnych standardów sprawiedliwości proceduralnej, wymaganych w sytuacji dochodzenia roszczeń przez przedsiębiorcę od konsumenta, a zamiast tego wydanie rozstrzygnięcia w postępowaniu upominawczym, które będąc postępowaniem o charakterze uproszczonym, nie dawało możliwości zbadania okoliczności sprawy, co w konsekwencji doprowadziło do wydania niesprawiedliwego rozstrzygnięcia; naruszenie prawa do własności i praw majątkowych gwarantowanego w art. 64 ust. 1 Konstytucji poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym bez zbadania zasadności żądań powoda, co doprowadziło do pozbawienia pozwanych majątku na drodze przymusowej egzekucji roszczeń, które nie zasługiwały na ochronę prawną.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 UoSN, sądowi, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, RPO zarzucił: rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 499 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 498 § 2 k.p.c. (wg. stanu prawnego na dzień orzekania) w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13 przez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na wydaniu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanym konsumentom, mimo że w oparciu o treść pozwu, w tym załączonej do niego umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty obcej, sąd winien był powziąć wątpliwości, co do przytoczonych przez powoda okoliczności, w szczególności w zakresie zasadności i wysokości roszczenia wywodzonego z tej umowy, a w konsekwencji stwierdzić brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i przekazać sprawę do trybu zwykłego; rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 3851 § 3 k.c., w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13, poprzez ich niezastosowanie, polegające na zaniechaniu zbadania treści umowy kredytu hipotecznego zawartej między przedsiębiorcą i konsumentami, a w konsekwencji braku kontroli przez sąd z urzędu umowy pod względem występowania w niej niedozwolonych postanowień umownych, co doprowadziło do odmowy przyznania ochrony uprawnionym konsumentom oraz nierozpoznania istoty sprawy przez sąd.

Na podstawie art. 91 § 1 UoSN w zw. z art. 115 § 2 in fine UoSN, Rzecznik wniósł o uchylenie w całości przez Sąd Najwyższy nakazu zapłaty z 16 lutego 2016 r. wydanego przez Sąd Okręgowy w W. w postępowaniu upominawczym i przekazanie sprawy właściwemu sądowi do ponownego rozpoznania.