Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zmian w ustawie o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2024-03-25.
Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zmian w ustawie o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące regulacji art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do emerytów z innych roczników niż objętych skutkami wyroku Trybunału Konstytucyjnego dnia 6 marca 2019 r., rocznik emerytów (kobiet) urodzonych w 1953.
TK po rozpoznaniu, z udziałem RPO, pytania prawnego Sądu Okręgowego w S. uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisu art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 ustawy emerytalnej lub art. 88 ustawy - Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Rozwiązanie tzw. pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwoty dotychczas pobranych emerytur wprowadzono z dniem 1 stycznia 2013 r. Wyrok TK z dnia 6 marca 2019 r. jest tzw. wyrokiem zakresowym, na co wskazuje użycie zwrotu- w zakresie, w jakim dotyczy. TK oceniając skutki rozstrzygnięcia wskazał, że stwierdza niekonstytucyjność zaskarżonego przepisu w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w 1953 r. które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej.
Realizacja wyroku Trybunał Konstytucyjny z dnia 6 marca 2019 r. (P 20/16) napotykała na wiele trudności. W dniu 19 czerwca 2020 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mającą na celu realizacje wyroku Trybunału. Ustawa swym zakresem obejmuje ubezpieczonego urodzonego w 1953 r. zarówno kobietę jak i mężczyznę pod warunkiem, że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r. Zakresem regulacją objęto również inne emerytury wcześniejsze, nie tylko tą z art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej. Ustawą dodano do ustawy emerytalnej: - art. 194i dotyczący ubezpieczonych składających wniosek o emeryturę powszechną po raz pierwszy po wejściu w życie ustawy zmieniającej oraz - art. 194j dotyczący ubezpieczonych, którzy na wniosek o przyznanie emerytury powszechnej otrzymali decyzję przyznającą tę emeryturę przed wejściem w życie ustawy zmieniającej oraz dla członków rodziny uprawnionych do renty rodzinnej po takim ubezpieczonym. Ustawę uchwalono po rozpoznaniu łącznie projektów senackiego i rządowego, przy czym senacki projekt zawierał szerszy zakres podmiotowy, nie ograniczał skutków wyroku jedynie do rocznika 1953. Należy w tym miejscu podkreślić, że ustawa realizująca wyrok P 20/16 objęła również mężczyzn rocznika 1953, którzy nie byli wprost objęci zakresem wyroku TK.
RPO zwracał się do Przewodniczącej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Sejmu RP z prośbą o podjęcie dalszych prac legislacyjnych nad senackim projektem ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z zasadą dyskontynuacji prace nad tym projektem w obecnej kadencji Sejmu nie mogły być kontynuowane.
Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Minister z uprzejmą prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie możliwości podjęcia prac legislacyjnych w przedmiotowej sprawie.