Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania świadczeń na zaspokajanie potrzeb rodziny, w przypadku istnienia między małżonkami rozdzielności majątkowej z dnia 2024-04-03.
Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania świadczeń na zaspokajanie potrzeb rodziny, w przypadku istnienia między małżonkami rozdzielności majątkowej.
W związku ze spływającymi skargami, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na problem opodatkowania świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, jaki dotyka małżonków decydujących się na rozdzielność majątkową.
W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym obowiązek małżonków do wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny skonkretyzowany został m.in. poprzez zobowiązanie ich do przyczynienia się do zaspokojenia potrzeb rodziny, według ich sił i możliwości zarobkowych. RPO zwrócił uwagę, iż obowiązek ten jest niezależny od stosunku majątkowego, w jakim żyją małżonkowie, a jego niespełnienie może być przyczyną wystąpienia przez jednego z małżonków do sądu z wnioskiem o zasądzenie świadczenia w celu zaspokojenia potrzeb rodziny.
RPO wskazał, że okoliczności łączące małżonków pod względem ustroju majątkowego w tym przypadku mają fundamentalne znaczenie w aspekcie podatkowym. Powodem tego jest to, iż ustawodawca postanowił, że w przypadku zobligowania jednego z małżonków do przekazywania środków na utrzymanie rodziny przez sąd, wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych są kwoty, które jeden z małżonków przekazuje drugiemu, w celu wypełnienia obowiązków wynikających z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wyłączenie z opodatkowania znajduje jednak zastosowanie tylko w sytuacji, w której małżonkowie funkcjonowali bez rozdzielności majątkowej. Skutkiem tego jest sytuacja, w której organy podatkowe oraz sądy administracyjne zajmują stanowisko, według którego po ustanowieniu rozdzielności majątkowej, świadczenie na zaspokajanie kosztów utrzymania rodziny stanowi przychód z innych źródeł, a tym samym podlega opodatkowaniu.
Wobec powyższego powstaje zasadnicze pytanie, czy nie byłoby zasadnym wyłączenie spod opodatkowania świadczeń na zaspokajanie potrzeb rodziny także w ramach ustroju rozdzielności majątkowej. Sama zmiana ustroju majątkowego między małżonkami nie ma przecież znaczenia w świetle przepisów o potrzebie wzajemnej pomocy i przyczyniania się do zapewnienia potrzeb utrzymania rodziny. RPO zauważył, iż zróżnicowanie sytuacji podatkowej osób otrzymujących świadczenie wypłacane na zaspokojenie potrzeb rodziny ze względu na istniejący między małżonkami ustrój majątkowy może budzić zastrzeżenia. Cel przekazywanego świadczenia jest taki sam, niezależnie od ustroju majątkowego małżonków, natomiast w sytuacja, w której małżonkowie pozostają w rozdzielności majątkowej, niekorzystnie kształtuje sytuację podatkową osoby uprawnionej do otrzymania świadczenia na zaspokajanie potrzeb rodziny.
Mając na uwadze, że dobro rodziny jest wartością chronioną konstytucyjnie, a beneficjentami prawa do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych są rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, Rzecznik uznał za bezzasadne różnicowanie sytuacji podatkowej obywateli otrzymujących świadczenia na zaspokajanie potrzeb rodziny w zależności od istniejącego małżeńskiego ustroju majątkowego.
Rzecznik zwrócił się do Ministra w prośbą o zajęcie stanowiska w omawianej sprawie i odniesienie się do aspektów konstytucyjnych, także pod kątem ewentualnych zmian legislacyjnych.