Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Cyfryzacji dotyczące rozporządzenia w sprawie określenia grup nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych uprawnionych do otrzymania wsparcia sfinansowanego ze środków publicznych z dnia 2024-04-20.

Adresat:
Minister Cyfryzacji
Sygnatura:
III.7042.5.2022
Data sprawy:
2024-04-20
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Cyfryzacji dotyczące rozporządzenia w sprawie określenia grup nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych uprawnionych do otrzymania wsparcia sfinansowanego ze środków publicznych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli (dalej jako: "ustawa o wsparciu"), w celu wspierania rozwoju kompetencji cyfrowych nauczycielom, wychowawcom i innym pracownikom pedagogicznym pozostającym w stosunku pracy na dzień 30 września 2023 r. w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz w publicznych szkołach artystycznych, a także w niepublicznych szkołach artystycznych posiadających uprawnienia publicznej szkoły artystycznej przysługuje wsparcie sfinansowane ze środków publicznych. Wsparcie polega na przekazaniu nauczycielom jednorazowych świadczeń w formie bonów na zakup laptopów lub laptopów przeglądarkowych. Prawo do dokonywania płatności za pomocą bonu wygasa z końcem dnia 31 grudnia 2025 r.

Przewidziany art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o wsparciu krąg nauczycieli uprawnionych do otrzymania wsparcia został jednak istotnie ograniczony przepisami rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie określenia grup nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych uprawnionych do otrzymania wsparcia sfinansowanego ze środków publicznych, zwanego dalej rozporządzeniem. Rozporządzenie to określa grupy nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych pozostających w stosunku pracy na dzień 30 września 2023 r. w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych oraz publicznych szkołach artystycznych, a także niepublicznych szkołach artystycznych posiadających uprawnienia publicznej szkoły artystycznej, realizujących kształcenie w klasach odpowiadających klasom IV-VIII szkół podstawowych, uprawnionych do otrzymania wsparcia sfinansowanego ze środków publicznych.

Na podstawie tego rozporządzenia, wsparciem zostali więc objęci nauczyciele i wychowawcy w klasach IV-VIII szkół podstawowych. Rozporządzenie wyłączyło zaś z kręgu nauczycieli uprawnionych do uzyskania wsparcia nauczycieli w klasach I-III szkół podstawowych oraz nauczycieli szkół ponadpodstawowych, chociaż art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o wsparciu przewiduje objęcie tym wsparciem także tych nauczycieli. W związku z powyższym pojawia się uzasadniona wątpliwość, czy rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy we właściwy sposób ją wykonuje, skoro wyłącza z kręgu osób uprawnionych do otrzymania wsparcia kategorie nauczycieli posiadających takie uprawnienie z mocy ustawy. Należy podkreślić, że rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy nie może w sposób samoistny modyfikować treści norm zawartych w ustawie. Zmiana taka albo modyfikacja jest możliwa jedynie wówczas, gdy zostało to wyraźnie wyrażone w przepisie upoważniającym.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich treść rozporządzenia w zakresie, w jakim wyłączyła z otrzymania wsparcia nauczycieli i wychowawców szkół podstawowych w klasach I-III oraz nauczycieli i wychowawców w szkołach ponadpodstawowych jest niezgodna z art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o wsparciu oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji. W tym bowiem zakresie rozporządzenie nie wykonuje ustawy o wsparciu, lecz modyfikuje zakres podmiotowy przyznanego przez ustawodawcę wsparcia.

Rzecznik przekazał uwagi Ministrowi z prośbą o ich rozważenie, a także jeśli zostaną one podzielone, z prośbą o podjęcie stosownych działań legislacyjnych w celu zmiany opisanego stanu rzeczy.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2024-10-24
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Cyfryzacji w piśmie z 24 października 2024 r. wyjaśnił, że na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych nauczycieli, Minister Cyfryzacji określa w drodze rozporządzenia grupy nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych ze szkół, uprawnionych do otrzymania wsparcia, oraz ich kolejność, mając na uwadze typ szkoły i wykładany przez nauczyciela przedmiot oraz charakter realizowanych zadań przez wychowawców i innych pracowników pedagogicznych, a także sytuację społeczno-gospodarczą i stan finansów publicznych. Obecnie w Ministerstwie Cyfryzacji trwają prace nad przygotowaniem rozporządzenia, w którym planuje się objęcie wsparciem kolejnej grupy nauczycieli, obejmującej m.in. nauczycieli szkół ponadpodstawowych oraz nauczycieli klas I-III szkół podstawowych. Sekretarz Stanu zaznaczył, że merytorycznie za treść rozporządzenia odpowiada urząd właściwy ds. oświaty i wychowania, tj. Ministerstwo Edukacji Narodowej, przekazując do Ministra Cyfryzacji etapowo kolejne grupy nauczycieli uprawnionych do wsparcia.