Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie potrzeby znowelizowania ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym z dnia 2024-07-03.
Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie potrzeby znowelizowania ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi, w których Wnioskodawcy podnoszą zarzut niezgodności z normami wyższego rzędu przepisu art. 43 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, który stanowi, że przepisy art. 12a i art. 12b ustawy zmienianej w art. 19, stosuje się również do kar administracyjnych nakładanych za naruszenia, do których doszło przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy, o ile nie upłynął termin przedawnienia nałożenia kary.
Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym, do których odwołuje się art. 43 ustawy nowelizującej, w art. 12a natomiast stanowi, że kara pieniężna, w przypadkach określonych w niniejszej ustawie, w przepisach ustaw, o których mowa w art. 1 ust. 2 3 lub w przepisach odrębnych ustaw może być nałożona przez Komisję Nadzoru Finansowego także na podmiot, któremu wygasło zezwolenie na prowadzenie działalności, z którą wiąże się naruszenie, albo któremu zostało cofnięte zezwolenie na prowadzenie takiej działalności, oraz na podmiot, który został wykreślony z rejestru uprawniającego do prowadzenia działalności, z którą wiąże się naruszenie.
Za to art. 12b tej ustawy stanowi, że kara pieniężna nakładana przez Komisję na podstawie przepisów niniejszej ustawy, przepisów ustaw, o których mowa w art. 1 ust. 2 lub przepisów odrębnych ustaw może zostać nałożona odrębnie za każdy czyn objęty postępowaniem. W ocenie Wnioskodawców uregulowanie to narusza wzorce konstytucyjne.
Wnioskodawcy wykazują, że art. 43 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku wymaga konfrontacji z zasadami wywodzonymi z art. 2 Konstytucji, w szczególności z zasadą niedziałania prawa wstecz, która stanowi podstawową zasadę porządku prawnego. Postanowienia tego przepisu w ich ocenie: mają retroaktywny skutek w postaci stosowania nowej przesłanki podmiotowej wymierzania administracyjnych kar pieniężnych, powodując możliwość nałożenia kary na podmioty, które przed wejściem w życie odpowiedzialności nie podlegały; mają retroaktywny skutek w postaci zaostrzenia wymiaru kary wymierzanej ww. podmiotom w stosunku do wymiaru, który obowiązywał przed wejściem w życie ustawy; prowadzą do nieuzasadnionego i nieproporcjonalnego ograniczenia praw majątkowych i swobody działalności gospodarczej ww. podmiotów oraz są skonstruowane w sposób wadliwy, uniemożliwiający prawidłowe stosowanie wobec ww. podmiotów.
Poza tym, zdaniem Wnioskodawców, sam art. 12a ustawy o nadzorze finansowym (dalej jako: "u.n.r.f") narusza zasadę poprawnej legislacji i określoności prawa, albowiem przyznaje on organowi nadzoru możliwość nakładania kar pieniężnych. Po wnikliwej analizie przedstawionego zagadnienia, RPO podzielił stanowisko Wnioskodawców co do tego, że kwestionowane przez nich uregulowania są sprzeczne z wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi i wymagają zmiany. Zgodzić się należy z Wnioskodawcami również w zakresie naruszenia zasady państwa prawnego, która wymaga stanowienia norm nienagannych z punktu widzenia techniki legislacyjnej. Normy te powinny realizować założenia leżące u podstaw porządku konstytucyjnego w Polsce. Każda regulacja prawna nawet o charakterze ustawowym, dająca organowi państwowemu uprawnienie do wkraczania w sferę praw i wolności obywatelskich, musi spełniać wymóg dostatecznej określoności.
Wobec powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o podjęcie prac legislacyjnych, zmierzających do wyeliminowania z porządku prawnego regulacji, które są niezgodne z normami wyższego rzędu i budzą uzasadnione wątpliwości natury konstytucyjnej.