Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie potrzeby zagwarantowania skutecznej ochrony prawa do strajku.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga związku zawodowego dotycząca uniemożliwienia prowadzenia sporu zbiorowego oraz przeprowadzenia referendum strajkowego zgodnie z przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Sytuacja ta była wynikiem odmowy przekazania przez pracodawcę danych pracowników na potrzeby referendum strajkowego na podstawie rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych (dalej jako: "RODO").

Wnioskodawca wyjaśnia, że jako organizacja reprezentatywna, prowadzi spór zbiorowy z pracodawcą w obronie interesów pracowniczych w oparciu o przepisy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Ani rokowania ani mediacje nie przyniosły oczekiwanych rozwiązań. Zmierzając do realizacji prawa do ogłoszenia strajku na podstawie art. 20 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, związek zawodowy w celu ustalenia osób uprawnionych do głosowania oraz ustalenia progów uzasadniających uznanie referendum za wiążące, zwrócił się do pracodawców o udostępnienie list pracowników. Pracodawcy odmówili udzielenia informacji koniecznych do ogłoszenia strajku zgodnie z art. 20 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Wnioskodawca ponadto wskazuje, że we wskazanych spółkach pracodawcy, w których toczy się spór zbiorowy, pracuje kilkanaście tysięcy pracowników rozlokowanych w kilkuset lokalizacjach w całej Polsce, a część z nich pracuje całkowicie zdalnie i jedyną formą kontaktu z nimi jest kontakt za pośrednictwem adresów poczty e-mail, których udostępnienia odmawia pracodawca.

Wobec niemożności ustalenia liczby osób uprawnionych do głosowania oraz ustalenia progów uzasadniających uznanie referendum za wiążące w myśl art. 20 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, związek zawodowy nie jest w stanie zrealizować przysługującego mu z mocy art. 59 ust. 3 Konstytucji prawa do organizowania strajku.

Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, przepisy RODO pozwalają pozyskać dane pracowników na potrzeby referendum strajkowego, a związek zawodowy ma prawo pozyskiwać od pracodawcy imiona i nazwiska pracowników oraz dane umożliwiające poinformowanie pracownika o referendum strajkowym. W ocenie RPO fakt, że przepisy dotyczące związków zawodowych, jak i regulacje z zakresu sporów zbiorowych, nie określają wprost uprawnienia do pozyskiwania przez związki zawodowe danych pracowników na potrzeby referendum strajkowego może prowadzić do naruszenia prawa do strajku chronionego przez wspomniany art. 59 ust. 3 Konstytucji.

W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie oraz rozważenie podjęcia działań legislacyjnych zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony prawa do strajku, przy poszanowaniu ochrony danych osobowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 6 sierpnia 2024 r. wskazała, że zgoda załogi zakładu pracy na przeprowadzenie strajku jest niezbędnym warunkiem legalności akcji strajkowej. Strajk może zostać ogłoszony, jeżeli w referendum strajkowym weźmie udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy. W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że by móc przeprowadzić referendum strajkowe, a następnie stwierdzić ważność wyników głosowania, uprawniony do jego przeprowadzenia podmiot musi mieć wiedzę o aktualnym stanie zatrudnienia w zakładzie pracy w momencie przeprowadzania referendum. Wystąpienie do pracodawcy o listę pracowników wydaje się krokiem w pełni uzasadnionym i zgodnym z ustawową procedurą rozwiązywania sporu zbiorowego - pomimo braku skonkretyzowanego obowiązku pracodawcy przekazania takich danych na prośbę podmiotu organizującego referendum strajkowe. W ocenie Ministry, podmiot mający uprawnienie do przeprowadzenia referendum strajkowego ma także uprawnienie do pozyskania, w tym celu, danych pracowników, a przesłanką legalności będzie tu prawnie uzasadniony interes. Udostępnienie - w celu przeprowadzenia głosowania - organizującemu referendum strajkowe uprawnionemu do tego podmiotowi imion i nazwisk pracowników wraz z tylko jedną informacją umożliwiającą nawiązanie z nimi kontaktu, byłoby wystarczające i zgodne z zasadą minimalizacji danych. Zatem w opinii Ministry, na gruncie obecnie obowiązujących regulacji w zakresie procedury rozwiązywania sporu zbiorowego, podjęcie przez pracodawcę działania polegającego na udostępnieniu związkowi zawodowemu tylko niezbędnych do przeprowadzenia referendum strajkowego danych pracowników, jest w pełni możliwe i pozostanie w zgodzie z poszanowaniem danych osobowych pracowników.