Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości i Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie praktyki podejmowania uchwał w drodze zbierania głosów członków spółdzielni mieszkaniowych na piśmie.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi, dotyczące organizowania przez niektóre spółdzielnie mieszkaniowe głosowania na piśmie nad uchwałami walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej. Przedmiotem uchwał, podejmowanych w takim trybie, są sprawy, które zgodnie z obowiązującymi przepisami powinny być przedmiotem obrad i decyzji tzw. dorocznego walnego zgromadzenia, takie jak: zatwierdzenie sprawozdania finansowego spółdzielni mieszkaniowej, sprawozdania z działalności spółdzielni, podział nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub sposób pokrycia strat oraz udzielenie absolutorium członkom zarządu. Sygnalizowana praktyka podejmowania uchwał w drodze zbierania głosów członków spółdzielni mieszkaniowych na piśmie, dotyczy spraw najistotniejszych dla prawidłowego funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowej i realizowania uprawnień jej członków.

Podstawę prawną głosowania na piśmie stanowi art. 15 zzzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a także potwierdzenie możliwości stosowania tego przepisu do spółdzielni mieszkaniowych w stanowisku Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP. Natomiast uzasadnieniem faktycznym ma być "potrzeba zapewnienia jak największej liczbie członków możliwości udziału przy podejmowaniu uchwał przez walne zgromadzenie oraz w celu umożliwienia członkom oddania głosu w dogodnych dla nich warunkach".

Opisana praktyka podejmowania uchwał, w sprawach zastrzeżonych do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej, w tym w sprawach, będących przedmiotem tzw. dorocznego zgromadzenia, budzi wątpliwości Rzecznika co do zgodności z przepisami obowiązującego prawa, a ponadto z punktu widzenia właściwej realizacji zagwarantowanych członkom spółdzielni mieszkaniowej praw, wynikających z przynależności do tego zrzeszenia, a przyznanych im w przepisach tak ustawy - Prawo spółdzielcze, jak i ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

W ocenie RPO podejmowanie przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej uchwał w drodze pisemnego zbierania głosów pozostaje w sprzeczności z przepisami art. 8 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz nie gwarantuje członkom tych spółdzielni realizacji przyznanych im praw wynikających z przynależności do spółdzielni mieszkaniowej. Z całą pewnością brak jest podstaw prawnych, które pozwalałyby na przyjęcie tezy, że wspomniany art. 15 zzzr ustawy "covidowej" stanowi lex specialis w stosunku do przepisów art. 83 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zdaniem Rzecznika wykorzystywanie przez spółdzielnie mieszkaniowe art. 15 zzzr tej ustawy do zarządzania podejmowania przez walne zgromadzenie uchwał w drodze pisemnego zbierania głosów nie służy demokracji spółdzielczej i nie leży w interesie członków spółdzielni.

W opinii RPO zachodzi zatem pilna potrzeba podjęcia prac legislacyjnych celem usunięcia z porządku prawnego art. 15 zzzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacjami kryzysowymi. Przepis ten nie powinien stanowić podstawy podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej w drodze zbierania głosów na piśmie.

Rzecznik przekazał powyższe uwagi z prośbą o zainicjowanie prac legislacyjnych w omawianym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 16 sierpnia 2024 r. przyznał, że w resorcie sprawiedliwości znana jest praktyka stosowana w spółdzielniach, w tym w spółdzielniach mieszkaniowych, polegająca na podejmowaniu uchwał w drodze pisemnego zbierania głosów z powołaniem jako podstawy prawnej przepisu art. 15zzzr ustawy COVID-19. Ministerstwo Sprawiedliwości konsekwentnie prezentowało pogląd, zgodnie z którym przepis ten nie powinien być obecnie stosowany, tj. po uchyleniu stanów zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii związanego z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-Cov-2 i zachorowalnością na COVID-19, ponieważ powinien być on odczytywany w kontekście funkcjonowania wszystkich przepisów ustawy COVID-19. W szczególności wskazać należy, że tytuł tej ustawy wprost odwołuje się do szczególnych rozwiązań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W opinii Ministerstwa Sprawiedliwości przepis art. 15zzzr należy uznać za jedno ze szczególnych rozwiązań wprowadzonych do ustawy COVID-19, których celem było uproszczenie podejmowania decyzji i składania oświadczeń przez wieloosobowe organy osób prawnych w celu zapewnienia ciągłości ich działania oraz zapobieżenia konieczności kontaktu fizycznego pomiędzy osobami piastującymi funkcję w tych organach, którego skutkiem mogłoby być dalsze rozprzestrzenianie się wirusa. Biorąc pod uwagę negatywne skutki obowiązywania art. 15zzzr ustawy COVID-19, na które wskazał RPO, oraz wątpliwości w zakresie wykładni i stosowania tego przepisu jako epizodycznego, powiązanego wyłącznie z epidemią COVID-19, wydaje się, że właściwym sposobem postępowania powinno być usunięcie art. 15zzzr z systemu prawnego.