Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie potrzeby wprowadzenia współczesnych form zawiadamiania stron przez publiczne ogłoszenia z dnia 2024-10-16.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie potrzeby wprowadzenia współczesnych form zawiadamiania stron przez publiczne ogłoszenia.
W ciągu ostatnich tygodni, pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich prowadzili korespondencję z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, dotyczącą potencjalnych zmian w art. 49 i art. 49a Kodeksu postępowania administracyjnego (przepisy umożliwiające zastąpienie indywidualnych doręczeń w toku postępowania administracyjnego publicznymi ogłoszeniami).
Motywem podjęcia tej korespondencji była wątpliwość, czy w dobie skokowego rozwoju technologii informatycznych i postępującej informatyzacji działalności administracji publicznej zasadne jest utrzymywanie w obecnej formie instytucji, mającej swój rodowód jeszcze w latach 80. XX w. i nadal opierającej się w praktyce na "wywieszeniu" papierowego obwieszczenia na tablicy informacyjnej urzędu obsługującego organ administracji, uzupełnianego publikacjami na stronach podmiotowych Biuletynu Informacji Publicznej.
Z przedstawionego przez Departament Prawny MSWiA stanowiska wynika, że nie dostrzega on potrzeby sugerowanych zmian prawnych. Jakkolwiek, zastąpienie obwieszczeń doręczeniami elektronicznymi mogłoby prowadzić do zniweczenia jednego z celów omawianych regulacji, jakim jest "zwolnienie" organu z dokonywania przedłużających postępowanie czynności materialno-technicznych przy uczestnictwie w postępowaniu setek, a nawet tysięcy stron, to z generalną przedstawioną konkluzją o "braku uzasadnienia" dla zmian, nie można się zgodzić.
Instytucja doręczenia jest na gruncie przepisów regulujących proces administracyjny uznawana za urzeczywistniającą zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu, jako że umożliwia zapoznanie się z czynnościami organu i innych uczestników postępowania albo uczestniczenie w tych czynnościach. W tym kontekście, regulacji art. 49 i art. 49a Kodeksu postępowania administracyjnego, pozwalających na odstąpienie przez organ do dokonywania doręczeń niektórym stronom postępowania i zastąpienie ich publicznymi ogłoszeniami, nie sposób określić inaczej jak ograniczających uprawnienia procesowe niektórych stron postępowania. Ograniczenie to, obok uzasadnienia w postaci konieczności realizacji innych chronionych prawem wartości (tu: szybkości postępowania), pozostawać musi w odpowiedniej proporcji do celu.
Zdaniem RPO w dobie informatyzacji działalności administracji publicznej i powszechnego dostępu do technologii informatycznych, poza innymi stosowanymi formami ogłoszeń, minimalnym standardem powinno być obligatoryjne ogłaszanie na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej (optymalnie - na wydzielonej podstronie) wraz zapewnieniem wszystkim zainteresowanym dostępu narzędzia teleinformatycznego ("newsletter") służącego powiadamianiu o nowej publikacji na stronach BIP.
Mając to na względzie, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o polecenie podjęcia prac nad dostosowaniem obecnej treści art. 49 i art. 49a Kodeksu postępowania administracyjnego do aktualnych uwarunkowań społecznych i technologicznych.