Wniosek do NSA dotyczący rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego odnośnie stawki podatku od nieruchomości w przypadku wynajmowanego przez przedsiębiorcę budynku mieszkalnego, gdy najemca realizuje w nim jedynie cele mieszkalne z dnia 2024-10-14.
Wniosek do NSA dotyczący rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego odnośnie stawki podatku od nieruchomości w przypadku wynajmowanego przez przedsiębiorcę budynku mieszkalnego, gdy najemca realizuje w nim jedynie cele mieszkalne.
Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem Prokuratora Generalnego o podjęcie przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako: "NSA") uchwały zawierającej rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego i jednocześnie wniósł o podjęcie uchwały o następującej treści: "Budynki mieszkalne lub ich części przeznaczone do najmu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców w ramach prowadzenia przez podatnika podatku od nieruchomości działalności gospodarczej, należy traktować jako budynki mieszkalne lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a upol".
Rzecznik postanowił przystąpić do toczącego się postępowania, podzielając pogląd o tym, że przedstawione zagadnienie dotyczące kwalifikacji budynków mieszkalnych lub ich części stanowiących przedmiot własności podmiotów gospodarczych, które są udostępniane podmiotom trzecim, w ramach wykonywania działalności gospodarczej, w kontekście przesłanki "zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej", jest obiektywnie wątpliwe i wywołuje realne rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. W konsekwencji wymaga rozstrzygnięcia w drodze uchwały abstrakcyjnej składu siedmiu sędziów NSA.
RPO uważa, że w sytuacji gdy przedsiębiorca wynajmuje budynek mieszkalny lub jego część, kluczowe dla zastosowania stawki podatku od nieruchomości, jest zbadanie rzeczywistego sposobu korzystania z nieruchomości. Z punktu widzenia podatku od nieruchomości opodatkowaniu podatkiem podlega nieruchomość, a nie działalność gospodarcza podatnika. Jeżeli nie budzi wątpliwości okoliczność, że nieruchomość wykorzystywana jest na cele mieszkalne, rozumiane jako trwałe zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych posiadacza lokalu, niezależnie od tego czy cel mieszkaniowy realizuje podatnik (przedsiębiorca) czy też najemca, należy uznać, że nie mamy do czynienia ze spełnieniem przesłanki "zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej", determinującej zastosowanie maksymalnej stawki w podatku od nieruchomości. Tym samym, w takiej sytuacji, możliwe jest opodatkowanie według stawki niższej właściwej dla budynków mieszkalnych lub ich części.
NSA podjął następującą uchwałę: „Budynki, sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne jako mieszkalne, przeznaczone do najmu, w ramach prowadzonej przez podatnika podatku od nieruchomości (wynajmującego) działalności gospodarczej, w takiej części, w jakiej służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców, należy traktować jako budynki mieszkalne lub ich części, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o podatkach i opiatach lokalnych.”. Sąd podzielił stanowisko Rzecznika, iż za zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej nie będą mogły być uznane te części budynku mieszkalnego, które są wykorzystywane (zajęte) na cele mieszkalne, przez co należy rozumieć trwałe zaspokajanie podstawowych potrzeb mieszkaniowych posiadacza lokalu, nawet wówczas, gdy ich oddanie przez podatnika (np. dewelopera, spółdzielnię mieszkaniową, spółkę komunalną, podmiot działający w formule społecznej agencji najmu itd.) do korzystania osobom trzecim dla realizacji tej funkcji (zajęcie na cele mieszkalne), nastąpiło w ramach gospodarczej działalności podatnika (np. komercyjnego najmu).